Trình tự, thủ tục, nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan

Theo Trưởng Ban Pháp chế, Cục Hải quan Kim Long Biên, ngày 18/1/2021, Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) ban hành Quyết định số 166/QĐ-TCHQ hướng dẫn trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính, giải quyết khiếu nại về xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan (gọi tắt là Quyết định 166) và Quyết định 376/QĐ-TCHQ ngày 3/3/2021 về việc ban hành sổ tay nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan (Quyết định 376).

Hai quyết định này được ban hành trên cơ sở Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, Nghị định 128/2020/NĐ-CP, Nghị định 81/2013/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 97/2017/NĐ-CP) quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính. Tuy nhiên, đến nay, một số căn cứ pháp luật nêu trên đã bị thay thế bởi văn bản khác hoặc đã được sửa đổi, bổ sung.

Công chức Hải quan cửa khẩu quốc tế Cầu Treo tiếp nhận và giải quyết thủ tục hải quan. Ảnh: H.Nụ

Cụ thể, Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 đã được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 67/2020/QH14 (Luật này có hiệu lực từ ngày 1/1/2022). Theo quy định của Luật năm 2020 thì không còn quy định về gia hạn thời hạn ra quyết định xử phạt, gia hạn thời hạn tạm giữ tang vật vi phạm; quy định về việc lập biên bản vi phạm hành chính cũng có sự thay đổi như: nội dung chủ yếu của biên bản, địa điểm lập biên bản, thời hạn chuyển biên bản đến người có thẩm quyền xử phạt, xác định biên bản là căn cứ ra quyết định xử phạt...

Hay tại Nghị định 81/2013/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 97/2017/NĐ-CP) được thay thế bằng Nghị định 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ và Nghị định 68/2025/NĐ-CP ngày 18/3/2025 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 118/2021/NĐ-CP (có hiệu lực thi hành từ ngày 2/5/2025).

Theo đó, Nghị định 118/2021/NĐ-CP, Nghị định 68/2025/NĐ-CP có nhiều nội dung quy định mới so với Nghị định 81/2013/NĐ-CP (đã được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 97/2017/NĐ-CP) như: quy định về thời hạn lập biên bản vi phạm hành chính, lập biên bản làm việc, mẫu biên bản và quyết định sử dụng trong xử phạt vi phạm hành chính, việc báo cáo và kiểm tra công tác thi hành pháp luật xử lý vi phạm hành chính...

Tại Nghị định 138/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phù quy định về quản lý, bảo quản tang vật, phương tiện bị tạm giữ, tịch thu theo thủ tục hành chính; Nghị định 102/2021/NĐ-CP ngày 16/11/2021 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế, hóa đơn; hải quan... (trong đó có sửa đổi, bổ sung Nghị định 128/2020/NĐ-CP) có những nội dung mới như: việc xác định xử phạt vi phạm hành chính đối với trường hợp vi phạm hành chính nhiều lần, với nhiều hành vi vi phạm, hành vi vi phạm đã kết thúc, hành vi vi phạm đang thực hiện.

Ngoài ra, ngày 26/1/2022 của Bộ trưởng Bộ Tài chính ký ban hành Thông tư 77/2022/TT-BTC bãi bỏ Thông tư 90/2020/TT-BTC quy định các biểu mẫu sử dụng để xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan.

Qua nghiên cứu những vấn đề mới, được sửa đổi, bổ sung tại các văn bản dẫn trên, Cục Hải quan xét thấy ngành Hải quan cần phải có hướng dẫn mới về việc tổ chức thực hiện để đảm bảo công tác xử phạt vi phạm hành chính được đúng quy định, phù hợp với tình hình hiện tại.

Theo đó, ngày 20/6/2025, Cục trưởng Cục Hải quan đã ký Quyết định số 760/QĐ-CHQ ban hành hướng dẫn trình tự, thủ tục, nghiệp vụ xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan. Quyết định số 760/QĐ-CHQ thay thế Quyết định số 166/QĐ-TCHQ ngày 18/1/2021 của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan ban hành Bản hướng dẫn trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính, giải quyết khiếu nại về xử phạt vi phạm hành chính trong ngành Hải quan.