Những sáng kiến cải tiến của công chức hải quan mang lại hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp

Lấy doanh nghiệp làm trọng tâm phục vụ

Là đơn vị hải quan phụ trách địa bàn TP. Hồ Chí Minh – trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, Chi cục Hải quan Khu vực II là một trong những đơn vị đi đầu trong công cuộc đổi mới của ngành.

Chi cục luôn xác định phương châm “lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo chất lượng phục vụ”, qua đó triển khai quyết liệt nhiều giải pháp cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ vào các khâu nghiệp vụ, rút ngắn thời gian làm thủ tục cho doanh nghiệp.

Lãnh đạo Chi cục Hải quan khu vực II luôn khuyến khích và tạo điều kiện cho cán bộ, công chức trẻ phát huy tính sáng tạo, nhờ đó nhiều sáng kiến cải tiến đã được lãnh đạo các cấp ghi nhận, nhân rộng và mang lại lợi ích thiết thực.

Điển hình có sáng kiến về “Công cụ tra cứu trực tuyến kết quả phân công kiểm tra hồ sơ” do công chức Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 thực hiện. Trước đây, khi tờ khai thuộc luồng kiểm tra hồ sơ (luồng Vàng), doanh nghiệp thường phải chờ hoặc liên hệ trực tiếp mới biết cán bộ hải quan nào phụ trách hồ sơ của doanh nghiệp mình để trao đổi, thực hiện thủ tục hải quan.

Từ tháng 7/2025, Hải quan cửa khẩu Cảng Sài Gòn khu vực 1 đã xây dựng và đưa vào thực hiện công cụ “Tra cứu thông tin phân công tờ khai” ngay tại khu vực làm thủ tục.

Công cụ này được kết nối internet để doanh nghiệp có thể tra cứu từ xa, mọi lúc mọi nơi. Mỗi khi tờ khai được hệ thống tự động phân công công chức kiểm tra trên VNACCS/VCIS, doanh nghiệp lập tức tra cứu được tên và số điện thoại cán bộ phụ trách, thay vì phải đến trụ sở xem thông báo như trước. Trong thời gian thử nghiệm, ứng dụng này đã nhận được phản hồi rất tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp nhờ tính tiện lợi và minh bạch.

Tại Hải quan cửa khẩu cảng Phú Mỹ, cơ quan Hải quan đã đưa vào sử dụng “Ứng dụng truy xuất thông tin cán bộ hải quan” phục vụ doanh nghiệp làm thủ tục XNK tại khu vực cảng Phú Mỹ.

Theo đó, ứng dụng trên cung cấp thông tin về công chức hải quan phụ trách từng tờ khai. Nhờ đó, doanh nghiệp làm thủ tục tại cảng biển lớn như Phú Mỹ có thể phối hợp với hải quan thuận tiện hơn, nhanh chóng liên hệ đúng người, đúng việc khi cần bổ sung chứng từ, giải quyết vướng mắc, giúp giảm thời gian thông quan hàng hóa, giảm chi phí cho doanh nghiệp.

Đề xuất 17 giải pháp tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Từ đầu năm đến nay, Chi cục Hải quan khu vực II đã triển khai hàng loạt giải pháp công nghệ thông tin mới, mang lại hiệu quả thiết thực trong công tác quản lý và phục vụ doanh nghiệp. Chi cục thành lập Ban Chỉ đạo phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, cùng Tổ nghiên cứu ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để thúc đẩy các kế hoạch, đề án chuyển đổi số trong nội bộ một cách đồng bộ, hiệu quả.

Đồng thời, Chi cục đã tăng cường trách nhiệm của các đơn vị thuộc chi cục trong việc đề xuất các giải pháp đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Trên cơ sở đó, các đơn vị đã đề xuất 17 giải pháp tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, trong đó, nhiều giải pháp đã được nghiên cứu, thử nghiệm thành công và đưa vào sử dụng, giúp số hóa thủ tục và minh bạch hóa thông tin.

Công chức Hải quan khu vực II kiểm tra hàng hóa qua máy soi. Ảnh: T.H

Tại Hải quan Khu công nghệ cao, với khối lượng tờ khai thông quan hàng ngày cho doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài rất lớn, khoảng trên 4.000 tờ khai/ngày, đơn vị đã đưa vào ứng dụng một số sáng kiến mang lại hiệu quả thiết thực.

Theo đó, sáng kiến “Giải pháp nâng cao hiệu quả thông báo thông tin kiểm hóa bằng ứng dụng Worksheet của Google” được đơn vị phát triển bằng kỹ thuật “Giải pháp nâng cao thông báo thông tin kiểm hóa bằng ứng dụng công nghệ Google kết hợp kỹ thuật lập trình Visual Studio Tools for Office (VSTO)”.

Ứng dụng trên đưa vào sử dụng đã giúp doanh nghiệp tra cứu tình trạng tờ khai, nắm được công chức hải quan được phân công xử lý tờ khai luồng Vàng – Đỏ bằng hai màn hình đặt tại phòng chờ để thuận lợi trong việc liên hệ làm thủ tục hải quan.

Đối với tờ khai luồng Đỏ (kiểm tra thực tế hàng hóa), doanh nghiệp chỉ cần điền mẫu đăng ký kiểm hóa online bằng cách quét mã QR trên màn hình để cơ quan Hải quan nắm, sắp xếp nguồn lực phân công kiểm hóa cho doanh nghiệp phù hợp. Kết quả phân công kiểm hóa trong ngày được cập nhật online ngay khi phân công kiểm hóa để doanh nghiệp chủ động tra cứu online để biết và phối hợp kịp thời.

Theo đánh giá của lãnh đạo các đội hải quan cửa khẩu và ngoài cửa khẩu, những sáng kiến cải tiến nêu trên đã mang lại hiệu ứng tích cực cho cả cơ quan Hải quan và cộng đồng doanh nghiệp. Quy trình nghiệp vụ được tinh gọn, tự động hóa hơn, thời gian thông quan và thông tin phản hồi cho doanh nghiệp được rút ngắn đáng kể. Doanh nghiệp đánh giá cao sự minh bạch, tiện lợi khi có thể tự tra cứu thông tin hồ sơ mọi lúc mọi nơi thay vì phải làm việc trực tiếp, giúp giảm chi phí đi lại và tránh tình trạng chờ đợi.

Nhờ hỗ trợ thiết thực, hàng hóa thông quan qua các cửa khẩu cảng TP. Hồ Chí Minh trong thời gian qua mặc dù tăng cao, nhưng luôn đảm bảo thông quan nhanh chóng, đúng quy định.

Chỉ tính riêng trong 9 tháng năm 2025, Chi cục Hải quan Khu vực II đã làm thủ tục cho hơn 1,7 triệu tờ khai, với tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 161 tỷ USD, tăng gần 4,3% so với cùng kỳ năm trước. Thu ngân sách đạt trên 130.280 tỷ đồng, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước.