Nhiều thủ đoạn biến tướng hàng giả

Doanh nghiệp hướng dẫn cách phân biệt hàng giả, hàng thật. Ảnh: T.H

Hàng giả xuất hiện trong hầu hết các ngành hàng

Tại Hội nghị chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, gian lận thương mại trong tình hình mới do Ban chỉ đạo 389 quốc gia tổ chức tại Đà Nẵng ngày 7/7, Phó Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo 389 quốc gia Đỗ Hồng Trung cho biết, công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả luôn được Đảng, Chính phủ thường xuyên quan tâm, chỉ đạo trực tiếp và xác định là nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết, gắn liền với bảo vệ lợi ích quốc gia, quyền lợi người tiêu dùng và sự phát triển bền vững của nền kinh tế trong tình hình mới.

Theo đánh giá của Ban chỉ đạo 389 quốc gia, khác với trước đây, hàng giả chỉ xuất hiện đối với một số nhóm sản phẩm xa xỉ có giá trị cao như: thời trang, phụ kiện thời trang, mỹ phẩm, hiện nay hàng giả xuất hiện trong hầu hết các ngành, đặc biệt là: dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm, thực phẩm chức năng, rượu bia, thuốc lá, linh kiện điện tử, hàng thời trang, phân bón, vật tư nông nghiệp...

Hàng giả hiện nay không chỉ phổ biến tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng…, mà còn lan rộng đến các vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, khu vực hẻo lánh thông qua nhiều hình thức bán hàng gồm thương mại điện tử (TMĐT), thương mại truyền thống, kinh doanh đa cấp, hội chợ, các hình thức khuyến mại đi kèm…

Các phương thức thủ đoạn tinh vi từ bao bì, nhãn mác đến chất lượng, hàng giả có thể mang cả tem chống giả, gây nhầm lẫn, đánh lừa người tiêu dùng và qua mắt lực lượng chức năng.

Ngoài việc sản xuất buôn bán hàng giả các sản phẩm của các doanh nghiệp chân chính, hiện nay xuất hiện nhiều phương thức giả về chất lượng sản phẩm của chính mình sản xuất, như: không thực hiện hoặc cố tình không thực hiện về chất lượng, hàm lượng, định lượng không đúng với các quy định của pháp luật khi đưa sản phẩm ra thị trường.

Đặc biệt nhóm hàng hoá giả nêu trên rơi nhiều vào nhóm hàng hoá được tự công bố và chịu trách nhiệm của thương nhân chủ nhãn hiệu hàng hoá.

Trong những năm qua, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) ngày càng được quan tâm, nhất là khi pháp luật SHTT ra đời, các cá nhân, tổ chức đã dần ý thức được tầm quan trọng giá trị của quyền SHTT và có các biện pháp bảo vệ.

Tuy nhiên, trên thực tế, vi phạm về quyền SHTT vẫn diễn ra khá phổ biến trong thời gian gần đây trong mọi lĩnh vực, mặt hàng, trở thành một vấn đề nan giải, gây ra nhiều hệ lụy cho các bên liên quan.

Thông qua công tác đấu tranh của các lực lượng chức năng, mỗi năm có hàng chục nghìn vụ việc liên quan đến xâm phạm quyền bị xử lý.

Túi giả nhãn hiệu HERMÈS do cơ quan Hải quan bắt giữ cuối năm 2024. Ảnh: T.H

Đặc biệt, khi thương mại điện tử trở thành trào lưu kinh doanh, phương thức mua sắm mới, vi phạm quyền SHTT trên các sàn TMĐT ngày càng gia tăng cả tính chất và số lượng, mức độ tinh vi, phức tạp của hành vi vi phạm pháp luật.

Nhóm hàng hoá bị xâm phạm quyền SHTT nhiều rơi vào đa số các loại hàng hoá có giá trị thương hiệu cao, nổi tiếng trên thị trường quốc tế như: thời trang, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, phụ tùng xe gắn máy, đồ gia dụng…

Trách nhiệm của sàn TMĐT

Theo báo cáo của Ban chỉ đạo 389, khảo sát trên các sàn TMĐT Tiki, Ladada, shopee, các trang mạng xã hội như facebook, tiktok, zalo dễ dàng thấy những lời giới thiệu bán hàng có dấu hiệu xâm phạm thương hiệu nổi tiếng quốc tế như: Adidas, Gucci, LV, Hermes Chanel, Boss….

Hàng hoá trong nội địa cũng bị xâm phạm và làm giả thương hiệu như; gạo, tương ớt, tôn lợp mái, cá biệt là pháo hoa…

Các sàn TMĐT đóng vai trò trung gian kết nối người bán và người mua, nên có trách nhiệm lớn trong việc kiểm soát và ngăn chặn hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT.

Để đảm bảo môi trường kinh doanh minh bạch, uy tín, các sàn TMĐT cần thực hiện các biện pháp, như:

Xây dựng cơ chế kiểm soát người bán, thẩm định kỹ thông tin người bán, yêu cầu cung cấp giấy phép kinh doanh, căn cước công dân, mã số thuế, địa điểm kinh doanh...

Kiểm duyệt sản phẩm trước khi đăng trên cơ sở mô tả, hình ảnh, giấy chứng nhận nếu sản phẩm thuộc nhóm có nguy cơ hàng giả cao.

Đồng thời, nâng cao ứng dụng công nghệ phát hiện hàng giả như sử dụng hệ thống quét tự động để phát hiện các sản phẩm giống nhau nhưng có nghi vấn về giá cả hoặc thương hiệu, so sánh dữ liệu sản phẩm với danh sách các nhãn hiệu chính hãng đã đăng ký, kết hợp với blockchain hoặc mã định danh sản phẩm để truy xuất nguồn gốc…

Phối hợp với chủ thể quyền, chủ nhãn hàng thỏa thuận bảo vệ thương hiệu với các hãng chính hãng; thường xuyên rà soát, gỡ bỏ sản phẩm vi phạm khi nhận được cảnh báo từ bên thứ ba hoặc chính hãng, đồng thời phải chịu trách nhiệm liên đới nếu không có biện pháp kiểm soát hàng giả, hàng vi phạm quyền SHTT.

Các cơ quan chức năng cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật và thực thi nghiêm minh; rà soát, cập nhật luật pháp liên quan đến hàng giả, hàng nhái.

Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, điều tra xử lý thông qua các biện pháp nghiệp vụ, chức năng nhiệm vụ của từng ngành, lĩnh vực; kiểm soát chặt chẽ hàng hóa lưu thông trên thị trường...