Nhiều giải pháp ngăn chặn hàng giả, hàng lậu tại thị trường nội địa

Tính đến hết tháng 7/2025, các lực lượng chức năng cả nước đã bắt giữ, xử lý trên 63.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ; thu nộp ngân sách gần 7.700 tỷ đồng. Ảnh: Nguyễn Vân

Bắt giữ, xử lý trên 63.000 vụ vi phạm

Thông tin tại Tọa đàm "Bảo vệ doanh nghiệp và người tiêu dùng trước nạn hàng giả, hàng lậu" do Tạp chí Kinh tế - Tài chính tổ chức ngày 28/8, các cơ quan chức năng nhận định, tình trạng buôn lậu, sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ (SHTT) là một trong những thách thức nổi bật, phức tạp và tác động tiêu cực đến đời sống, kinh tế - xã hội.

Trước tình hình trên, trong tháng 5 và đầu tháng 6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 13/CT-TTg và các Công điện số 65, 72 và 82/CĐ-TTg nhằm tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền SHTT.

Theo thông tin từ Ban 389 quốc gia, tính đến hết tháng 7/2025, các lực lượng chức năng cả nước đã bắt giữ, xử lý trên 63.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ; thu nộp ngân sách nhà nước gần 7.700 tỷ đồng, khởi tố hình sự trên 2.000 vụ, với hơn 3.000 bị can.

Các cơ quan chức năng như: Hải quan, Quản lý thị trường (QLTT), Công an, Bộ đội Biên phòng đã triển khai nhiều biện pháp quyết liệt nhằm đấu tranh phòng, chống hàng giả, hàng lậu trên tất cả các lĩnh vực từ cửa khẩu đến thị trường nội địa.

Trong đó, lực lượng chức năng đã triệt phá nhiều đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng cấm; nhiều đường dây, ổ nhóm, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với quy mô lớn, hoạt động liên tỉnh.

Tại sự kiện, bà Trần Thị Cầm Tú, đại diện Chi cục QLTT TP. Hồ Chí Minh cho biết, Thành phố với đặc thù là trung tâm kinh tế lớn, hàng hóa lưu thông sôi động, tình trạng về hàng giả, hàng lậu và vi phạm SHTT tại địa bàn rất phức tạp, các đối tượng sử dụng những thủ đoạn mới, tinh vi với chủng loại hàng hóa đa dạng.

Bà Trần Thị Cầm Tú, đại diện Chi cục Quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh đề xuất giải pháp nhằm ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái. Ảnh: Nguyễn Vân

Các đối tượng chuyển dịch phương thức hoạt động qua thương mại điện tử (TMĐT), mạng xã hội (Facebook, Zalo, TikTok) và các hội nhóm kín, livestream bán hàng; quảng cáo trên các nền tảng số để dễ tiếp cận lượng lớn người tiêu dùng, sau đó vận chuyển qua các dịch vụ giao hàng, gây rất nhiều khó khăn cho công tác kiểm tra, bắt giữ.

Đại diện cho địa bàn biên giới, giáp ranh TP.Hồ Chí Minh, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh Tây Ninh Trần Ngân Giang cho biết, tỉnh Tây Ninh có đường biên giới dài, 4 cửa khẩu quốc tế và nhiều cửa khẩu phụ.

Thời gian qua, đơn vị đã chủ động phối hợp triển khai nhiều giải pháp chống buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng. Trong 6 tháng đầu năm, đơn vị đã kiểm tra phát hiện, xử lý 35 vụ vi phạm với tổng số tiền phạt hơn 1,2 tỷ đồng.

Trong đó, điển hình nhất là vụ phát hiện 25 tấn sữa không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ (ngày 23/5/2025). Trước đó đơn vị cũng đã phối hợp với lực lượng công an phát hiện cơ sở đang kinh doanh 5.486 đơn vị sản phẩm hàng hoá gồm: Mỹ phẩm, hóa chất, chế phẩm diệt côn trùng là hàng hoá nhập lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.

Ông Trần Ngân Giang, Phó Chi cục trưởng Chi cục QLTT tỉnh Tây Ninh phát biểu tại Tọa đàm. Ảnh: Đức Mỹ

Thủ đoạn ngày càng tinh vi, khó phát hiện

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phòng chống, ngăn chặn hàng giả, hàng lậu vẫn còn nhiều khó khăn. Theo bà Trần Thị Cầm Tú, các đối tượng sử dụng công nghệ sản xuất hàng giả, hàng nhái ngày càng tinh vi, các bao bì, tem mác, mã code rất khó phân biệt bằng mắt thường.

Điều này đòi hỏi công chức thực thi phải có chuyên môn cao và cần sự hỗ trợ từ các thiết bị, công nghệ giám định hiện đại, cũng như sự phối hợp chặt chẽ từ các chủ thể quyền SHTT. Cùng với sự bùng nổ của TMĐT, việc kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng lậu trên các nền tảng trực tuyến (website, mạng xã hội, sàn TMĐT) diễn ra phức tạp, khó kiểm soát. Người bán thường không có địa chỉ kinh doanh cố định, sử dụng tài khoản ảo, gây khó khăn cho việc xác minh, truy vết và xử lý.

Bên cạnh đó, các lực lượng chức năng cũng cho rằng, áp lực cho lực lượng thực thi trong quá trình kiểm tra có thể đối mặt với sự chống đối, bất hợp tác từ các đối tượng vi phạm.

Bên cạnh đó, tại các địa bàn kinh doanh hàng giả, hàng lậu thường có các đối tượng cảnh giới khi thấy lực lượng chức năng sẽ thông báo cho các tổ chức, cá nhân kinh doanh dừng hoạt động nhằm đối phó với lực lượng chức năng.

Đáng chú ý, do một bộ phận người tiêu dùng vẫn chấp nhận sử dụng hàng giả do mẫu mã đẹp, giá rẻ. Nhiều doanh nghiệp là chủ sở hữu quyền SHTT chưa chủ động, quyết liệt trong việc phối hợp với cơ quan chức năng để phát hiện và xử lý hàng giả, hàng nhái.

Ngoài ra, trên thị trường hiện nay có nhiều kênh bán hàng với nhiều kho hàng phân tán cũng gây khó khăn cho việc xác định chủ sở hữu và nguồn gốc hàng hóa của các lực lượng chức năng thực thi nhiệm vụ.

Để xử lý, ngăn chặn hiệu quả tình trạng này, đại diện Chi cục QLTT TP. Hồ Chí Minh đề xuất, tăng cường công tác phối hợp giữa liên ngành và cơ quan chức năng như: Công an, Hải quan, Biên phòng, Quản lý thị trường, Y tế, An toàn thực phẩm, Khoa học - Công nghệ... để tạo sức mạnh tổng hợp trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả để bảo vệ doanh nghiệp và quyền lợi người tiêu dùng.

Cùng lúc, tăng cường tham mưu Ban Chỉ đạo 389 Thành phố xây dựng các kế hoạch phối hợp kiểm tra liên ngành, chỉ đạo các lực lượng tập trung giám sát, kiểm tra tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm, đặc biệt là trong các khu công nghiệp, khu vực nổi cộm.

Lô hàng thuốc lá xuất lậu do Chi cục Hải quan khu vực II phát hiện, bắt giữ tháng 4/2025. Ảnh: T.H

Theo ông Trần Ngân Giang, để ngăn chặn tối đa tình trạng trên, thời gian tới, QLTT tỉnh Tây Ninh tiếp tục triển khai nhiều giải pháp nhằm kiểm soát, ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng lậu; đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người tiêu dùng hiểu và sử dụng các sản phẩm chính hãng, với mục tiêu người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam và tăng cường công tác bảo vệ người tiêu dùng.

Đối với người tiêu dùng, bà Trần Thị Cẩm Tú khuyến nghị, cần tìm hiểu kỹ sản phẩm, hàng hóa trước khi mua, đặc biệt là với các sản phẩm có giá trị cao, sản phẩm liên quan đến sức khỏe, người tiêu dùng nên tìm hiểu kỹ thông tin, thương hiệu, nhà sản xuất chính hãng, các đặc điểm nhận dạng (mẫu mã, bao bì, tem nhãn, logo, mã vạch/QR code).

Bên cạnh đó, cần nắm bắt các dấu hiệu nhận biết đối với hàng giả, hàng nhái thường gặp như: Bao bì in mờ nhòe, màu sắc sai lệch, font chữ khác lạ, tem chống giả không rõ ràng, đường may/gia công kém chất lượng và tham khảo thông tin từ các nhà sản xuất chính hãng về cách nhận diện sản phẩm.

Khi mua sắm trên môi trường trực tuyến, người tiêu dùng cần phải lưu ý kiểm tra độ tin cậy của người bán, xem đánh giá của những người mua trước, lịch sử bán hàng, thông tin liên hệ của cửa hàng/gian hàng trên các sàn thương mại điện tử. Cảnh giác với những sản phẩm có giá thấp hơn nhiều so với giá thị trường hoặc giá niêm yết của hãng."

Trường hợp mua phải hàng giả, hàng kém chất lượng, người tiêu dùng nên giữ hóa đơn, chứng từ mua bán, bao bì, sản phẩm, hình ảnh, video (nếu có) để làm bằng chứng và liên hệ, thông báo ngay với cơ quan chức năng tiếp nhận tin báo và giải quyết theo thẩm quyền.