Lưu ý về thủ tục hải quan đối với loại hình gia công chế xuất

Trưởng phòng Nghiệp vụ hải quan (Chi cục Hải quan khu vực IV) Lê Việt Thắng trao đổi một số nội dung cần lưu ý trong thực hiện thủ tục hải quan. Ảnh: T.Bình.

Đưa hàng hoá đi gia công lại, doanh nghiệp có trách nhiệm gì?

Về việc thông báo cơ sở gia công, sản xuất xuất khẩu, nơi lưu giữ nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị, sản phẩm xuất khẩu, cơ sở pháp lý được quy định tại Luật Hải quan (khoản 1, khoản 3 Điều 60); Nghị định số 08/2015/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 59/2018/NĐ-CP (Điều 36, Điều 39); Nghị định 134/2016/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP (Điều 10, Điều 12); Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC (Điều 56).

Doanh nghiệp có trách nhiệm thông báo cơ sở sản xuất cho cơ quan Hải quan quản lý qua hệ thống hoặc bản giấy trong trường hợp hệ thống gặp sự cố.

Trường hợp thông tin về cơ sở gia công, sản xuất hàng hoá xuất khẩu đã thông báo có sự thay đổi thì doanh nghiệp phải thông báo bổ sung thông tin thay đổi cho chi cục hải quan quản lý chậm nhất 3 ngày làm việc kể từ ngày phát sinh thay đổi.

Trường hợp lưu giữ nguyên liệu, vật tư, sản phẩm ngoài cơ sở sản xuất thì trước khi đưa nguyên liệu, vật tư, sản phẩm đến địa điểm lưu giữ, tổ chức, cá nhân phải thông báo địa điểm lưu giữ cho Hải quan quản lý.

Trường hợp tổ chức, cá nhân không có cơ sở sản xuất thì không đủ điều kiện miễn thuế, tổ chức, cá nhân phải nộp đủ các loại thuế, tiền chậm nộp kể từ ngày đăng ký tờ khai hải quan nhập khẩu đến ngày thực nộp thuế và bị xử phạt vi phạm theo quy định.

Đối với thủ tục đưa hàng hoá đi gia công lại, cơ sở pháp lý là Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC (Điều 62); Nghị định 134/2016/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP (Điều 10, Điều 12).

Theo quy định, doanh nghiệp có trách nhiệm phải thực hiện thông báo cơ sở gia công lại, hợp đồng gia công lại, phụ lục hợp đồng gia công lại cho cơ quan Hải quan. Trường hợp người nộp thuế thông báo cơ sở gia công lại, hợp đồng gia công lại không đúng thời hạn bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan theo quy định.

Trường hợp người nộp thuế không thực hiện thông báo cơ sở gia công lại, hợp đồng gia công lại hoặc hợp đồng gia công lại đã hết hiệu lực thì sẽ thực hiện ấn định thuế và xử phạt theo Điều 17 Nghị định số 126/2020/NĐ-CP.

Xử lý nguyên liệu, vật tư dư thừa thế nào?

Liên quan đến xử lý nguyên liệu, vật tư dư thừa, máy móc, thiết bị, phế liệu, phế phẩm của hoạt động gia công, SXXK, chế xuất, cơ sở pháp lý được quy định tại Nghị định 134/2016/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 18/2021/NĐ-CP (Điều 10, Điều 12); Nghị định 69/2018/NĐ-CP (Điều 44); Thông tư số 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 39/2018/TT-BTC (Điều 64).

Theo đó, nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị nhập khẩu của hoạt động gia công, SXXK, chế xuất là đối tượng được miễn thuế hoặc không chịu thuế, chịu sự kiêm tra, giám sát của cơ quan Hải quan từ khi nhập khẩu, sản xuất đến khi xuất khẩu. Vì vậy, nguyên liệu, vật tư dư thừa, máy móc, thiết bị, phế liệu, phế phẩm của hoạt động gia công, SXXK, chế xuất phải được quản lý, khi xử lý phải thực hiện thủ tục theo đúng quy định.

Các hình thức và thủ tục xử lý cụ thể như sau:

Trường hợp bán, biếu, tặng tại thị trường Việt Nam, đối với nguyên liệu, vật tư dư thừa, máy móc, thiết bị của loại hình gia công, SXXK, nếu người mua, người được biếu tặng là bên nhận gia công thì thực hiện thủ tục thay đổi mục đích sử dụng. Nếu người mua, người được biêu tặng là tổ chức, cá nhân khác thì doanh nghiệp bán và doanh nghiệp mua hàng mở tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ, doanh nghiệp mua hàng nộp đủ các loại thuế (nếu có).

Đối với phế liệu, phế phẩm của loại hình gia công, SXXK, người nộp thuế phải kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường (nếu có) cho cơ quan Thuế theo quy định của pháp luật về thuế.

Đối với nguyên liệu, vật tư dư thừa, máy móc, thiết bị, phế liệu, phế phẩm của loại hình chế xuất, doanh nghiệp bán và doanh nghiệp mua hàng mở tờ khai xuất nhập khẩu tại chỗ, doanh nghiệp mua hàng nộp đủ các loại thuế (nếu có).

Trường hợp xuất trả ra nước ngoài, doanh nghiệp mở tờ khai xuất trả theo loại hình tương ứng.

Trường hợp chuyển giao nguyên liệu, vật tư, máy móc thiết bị thuê mượn theo chỉ định của bên đặt gia công sang hợp đồng gia công khác, cùng hoặc khác đối tác nhận, đặt gia công thực hiện thủ tục xuất nhập khẩu tại chỗ.

Trường hợp tiêu huỷ, doanh nghiệp có thông báo với cơ quan Hải quan quản lý, nêu rõ hình thức tiêu huỷ, hàng hoá (tên hàng, số lượng), thời gian, địa điểm tiêu huỷ, bên thực hiện tiêu huỷ (có giấy phép môi trường)... Riêng đối với loại hình gia công phải có xác nhận của Sở Nông nghiệp và Môi trường. Doanh nghiệp chịu trách nhiệm thực hiện việc tiêu hủy theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Cơ quan Hải quan thực hiện giám sát trên cơ sở quản lý rủi ro dựa trên đánh giá quá trình tuân thủ pháp luật của tổ chức, cá nhân.

Riêng đối với tiêu hủy nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị, phế liệu, phế phẩm của doanh nghiệp ưu tiên, cơ quan Hải quan không thực hiện việc giám sát.