Đẩy mạnh đưa trí tuệ nhân tạo vào quản lý thuế

Trước bối cảnh toàn cầu hóa, kinh tế số và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, công tác quản lý thuế đối mặt với nhiều thách thức như hành vi gian lận, trốn thuế ngày càng tinh vi, khó phát hiện bằng phương pháp truyền thống; khối lượng dữ liệu thuế ngày càng lớn, đa dạng và phi cấu trúc (dữ liệu từ hóa đơn điện tử, giao dịch ngân hàng…); nhu cầu phục vụ người nộp thuế ngày càng cao, đòi hỏi chính xác, nhanh chóng.

Đẩy mạnh đưa trí tuệ nhân tạo vào quản lý thuế. Ảnh: ST.

Do đó, toàn bộ quy trình quản lý thuế từ việc đăng ký, khai, nộp, kế toán thuế đến quản lý nợ và cưỡng chế nợ thuế, thanh kiểm tra thuế, tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế… đều đòi hỏi sự đổi mới, sáng tạo và ứng dụng công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính minh bạch.

Với vai trò quan trọng trong đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, ngành Thuế đã và đang tích cực đổi mới, học hỏi kinh nghiệm quốc tế, ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho người nộp thuế.

Trong những năm qua, ngành Thuế đã triển khai mạnh mẽ hóa đơn điện tử, hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, thực hiện hiệu quả thuế điện tử dành cho cá nhân và doanh nghiệp, triển khai tính năng bản đồ số hộ kinh doanh trên ứng dụng eTax Mobile…

Những con số được biết đến là minh chứng rõ ràng cho sự nỗ lực của toàn ngành Thuế: 100% doanh nghiệp sử dụng hóa đơn điện tử; 99,5% đối tượng phải nộp thuế thực hiện và nộp thuế điện tử; trên 96% hồ sơ hoàn thuế trong đó có cá nhân hoàn thuế được tự động xử lý trực tuyến… Những kết quả này không chỉ là thực hiện chủ trương đổi mới, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin mà còn là sự thay đổi về tư duy từ “quản lý thuế” sang “phục vụ người nộp thuế”, từ “hành chính” sang “hành động” của cơ quan thuế.

Tiếp tục hiện thực hóa mục tiêu này, năm 2025 được xác định là năm bản lề để ngành Thuế triển khai mạnh mẽ Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030, trọng tâm là xây dựng nền tảng thuế điện tử hiện đại, từng bước tiến với các chuẩn mực quốc tế, đồng thời đáp ứng quy trình quản lý theo cơ cấu tổ chức mới.

Cụ thể, trong những tháng đầu năm 2025, Cục Thuế rà soát, xây dựng phương án kết nối hạ tầng kỹ thuật và các ứng dụng công nghệ thông tin đáp ứng mô hình mới, tiếp tục nâng cấp tổng thể các hệ thống công nghệ thông tin theo các văn bản chính sách thuế, quy trình nghiệp vụ quản lý thuế mới được sửa đổi.

Thực hiện tích hợp dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, hiện cơ quan thuế đã chuẩn hóa được 95% mã số thuế với cơ sở dữ liệu quốc gia (tính trên số lượng mã số thuế có thể rà soát và thuộc đối tượng rà soát). Đồng thời, phối hợp với Bộ Công an triển khai thí điểm dùng tài khoản định danh điện tử của tổ chức để sử dụng các dịch vụ điện tử của cơ quan thuế, dự kiến triển khai diện rộng trước tháng 7/2025.

Song song với đó, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) được ngành Thuế nhận định là tạo ra sự thay đổi mang tính đột phá trong công tác quản lý hóa đơn, kiểm tra hoàn thuế, quản lý nợ, thanh tra, kiểm tra, từng bước xây dựng nền hành chính thuế minh bạch, chuyên nghiệp, phù hợp với xã hội số và chính phủ số.

Việc đưa trí tuệ nhân tạo vào trong các khâu nghiệp vụ như phân tích rủi ro, quản lý hồ sơ, hỗ trợ người nộp thuế, giám sát và cảnh báo tự động… sẽ giúp cơ quan thuế không chỉ tối ưu hóa nguồn lực mà còn nâng cao năng lực dự báo, ra quyết định nhanh và chính xác hơn.