Cần thiết phải giám sát lấy mẫu hàng hóa phục vụ kiểm tra chuyên ngành

Vướng từ thực tế

Trong quá trình triển khai thực hiện Nghị định 167/2025/NĐ-CP của Chính phủ, Chi cục Hải quan khu vực VI đã phát sinh một số vướng mắc liên quan đến quy định về phối hợp lấy mẫu hàng hóa để phục vụ công tác kiểm tra chuyên ngành.

Chi cục Hải quan khu vực VI nêu, tại điểm c khoản 17 Điều 1 Nghị định 167/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 33 Nghị định 08/2015/NĐ-CP quy định cụ thể việc phối hợp lấy mẫu, kiểm tra chuyên ngành. Theo quy định thì tất cả các trường hợp lấy mẫu trong địa bàn hoạt động hải quan, cơ quan Hải quan phải thực hiện giám sát việc lấy mẫu.

Hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành, Lào Cai. Ảnh: T.Bình

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện việc giám sát việc lấy mẫu theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 33 Nghị định 08/2015/NĐ-CP, Chi cục Hải quan khu vực VI cho biết, Hải quan cửa khẩu quốc tế Lào Cai đã trao đổi với Trạm Kiểm dịch thực vật Kim Thành thuộc Chi cục Kiểm dịch vùng VIII được biết, hiện nay chưa có văn bản hướng dẫn, chỉ đạo của cấp trên nên việc phối hợp lấy mẫu chưa được Trạm Kiểm dịch thực vật triển khai thực hiện.

Ngoài ra, tại điểm d khoản 2 Điều 33 Nghị định 08/2015/NĐ-CP cũng quy định việc niêm phong mẫu, lập biên bản chứng nhận việc lấy mẫu. Trong khi đó, Nghị định 08/2015/NĐ-CP chỉ quy định có xác nhận của người khai hải quan và cơ quan, tổ chức kiểm tra chuyên ngành, cơ quan Hải quan không ký biên bản chứng nhận việc lấy mẫu.

Từ những vướng mắc trên, theo Chi cục Hải quan khu vực VII cần có quy định rõ về cách thức thực hiện việc giám sát lấy mẫu đối với hàng hóa XNK thuộc diện kiểm tra chuyên ngành trong địa bàn hoạt động hải quan (ví dụ: cơ quan Hải quan có phải ký xác nhận vào biên bản lấy mẫu hay không?).

Bởi thực tế hiện nay, Hải quan cửa khẩu quốc tế Lào Cai phải giải quyết thủ tục hải quan cho hàng hóa XNK với số lượng lớn, mỗi ngày trung bình 500 xe hàng. Hàng hóa XNK phần lớn (trên 80%) thuộc đối tượng phải kiểm tra chuyên ngành như kiểm dịch thực vật, kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm nên việc quy định như trên sẽ phát sinh thêm nhiều thủ tục hành chính đối với cơ quan Hải quan, kiểm tra chuyên ngành và DN XNK.

Do đó, để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK, XNC, phù hợp với chủ trương cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính theo tinh thần Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 của Chính phủ, Chi cục Hải quan khu vực VII đề xuất theo hướng, cơ quan Hải quan chỉ thực hiện giám sát việc lấy mẫu trên cơ sở quản lý rủi ro đối với đối với các lô hàng thuộc đối tượng kiểm tra chuyên ngành trong địa bàn hoạt động hải quan.

Giám sát để đảm bảo nguyên tắc hàng nguyên trạng

Trả lời vướng mắc trên của Chi cục Hải quan khu vực VII, theo Cục Hải quan, tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành đã quy định rất rõ trách nhiệm trong phối hợp lấy mẫu, kiểm tra chuyên ngành.

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan khu vực VII. Ảnh: Thái Bình

Cụ thể, các quy định tại khoản 5 Điều 4, khoản 2 Điều 7 Luật Hải quan; điểm b, điểm d khoản 2 Điều 33 Nghị định 08/2015/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại điểm c khoản 17 Điều 1 Nghị định 167/2025/NĐ-CP; khoản 3 Điều 31 Thông tư 38/2015/TT-BTC được sửa đổi, bổ sung tại khoản 20 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC.

Theo đó, các văn bản nêu trên đã quy định, trường hợp hàng hóa XNK được lấy mẫu trong địa bàn hoạt động hải quan để phục vụ kiểm tra chuyên ngành, cơ quan kiểm tra chuyên ngành trực tiếp thực hiện việc lấy mẫu và lập biên bản xác nhận lấy mẫu theo quy định của pháp luật chuyên ngành có xác nhận của người khai hải quan và cơ quan, tổ chức kiểm tra chuyên ngành.

Quy định cũng nêu rõ, cơ quan Hải quan nơi lưu giữ hàng hóa căn cứ thông báo đề nghị lấy mẫu phục vụ kiểm tra chuyên ngành của người khai hải quan để thực hiện giám sát việc lấy mẫu thông qua sử dụng hệ thống camera giám sát hoặc công chức Hải quan giám sát trực tiếp.

Cục Hải quan nhấn mạnh, việc cơ quan Hải quan phối hợp thực hiện giám sát việc lấy mẫu trong địa bàn hoạt động hải quan đối với lô hàng phải lấy mẫu để phục vụ kiểm tra chuyên ngành là cần thiết. Bởi quy định này nhằm đảm bảo nguyên tắc hàng hóa phải được bảo quản nguyên trạng trước khi hoàn thành thủ tục hải quan và phù hợp với quy định tại Luật Hải quan.