Bài 1: Áp dụng quản lý rủi ro theo chuẩn mực quốc tế

Đảm bảo hoạt động soi chiếu trong toàn ngành Hải quan được thông suốt, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất NK đồng thời đảm bảo công tác quản lý hải quan.

Kiểm soát hiệu quả lô hàng rủi ro cao

Những năm gần đây, số lượng tờ khai do toàn ngành Hải quan giải quyết tăng cao trong khi tỷ lệ kiểm tra thực tế hàng hoá giảm dần theo các năm.

Nhằm đáp ứng yêu cầu cải cách, hiện đại hóa hải quan, tuân thủ các chuẩn mực của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO), kể từ năm 2006, Hải quan Việt Nam đã triển khai áp dụng QLRR trong hoạt động xuất nhập khẩu (XNK) hàng hóa thương mại.

Đến nay, công tác QLRR đã cơ bản đáp ứng các mục tiêu quan trọng, then chốt như chủ động kiểm soát sớm các nguy cơ đối với an ninh, an toàn sức khỏe cộng đồng; hỗ trợ tích cực công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và góp phần đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa, giảm chi phí cho doanh nghiệp và nâng cao tính tự giác tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Gần đây nhất, cơ quan Hải quan triển khai chính thức chương trình khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ giúp các doanh nghiệp tham gia chương trình nâng cao mức độ tuân thủ pháp luật, giảm tỷ lệ kiểm tra, giảm chi phí, thông quan hàng hoá nhanh chóng cho doanh nghiệp.

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Kinh tế-Tài chính, đại diện Ban QLRR (Cục Hải quan) cho biết, việc áp dụng QLRR giúp tối ưu hoá việc áp dụng các biện pháp, quy trình thủ tục góp phần tạo ra những chuyển đổi căn bản trong phương thức quản lý của ngành Hải quan; bố trí, sắp xếp nguồn lực hợp lý để tập trung kiểm soát các rủi ro; quyết định kiểm tra, giám sát hải quan, kiểm tra sau thông quan.

Bên cạnh đó, cơ quan Hải quan giải quyết được vấn đề thiếu nguồn lực trong bối cảnh lưu lượng hàng hoá XNK, phương tiện, hành khách xuất nhập cảnh đang ngày càng gia tăng nhanh chóng, đồng thời kiểm soát có hiệu quả đối với nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại, tạo thuận lợi, thúc đẩy thương mại quốc tế phát triển; tạo nền tảng quan trọng cho sự đột phá trong cải cách, điện tử hóa, tự động hóa thủ tục hải quan nói riêng cũng như công tác quản lý của ngành Hải quan nói chung.

Những con số biết nói

Những kết quả trong công tác QLRR của ngành Hải quan được thể hiện qua việc phân luồng tờ khai ngày càng có trọng tâm, trọng điểm, tập trung kiểm tra kiểm soát đối với các lô hàng rủi ro cao, doanh nghiệp không tuân thủ pháp luật đáp ứng yêu cầu vừa tạo thuận lợi, thông quan nhanh chóng, giảm chi phí cho doanh nghiệp vừa đáp ứng yêu cầu quản lý của cơ quan Hải quan.

Cụ thể, việc triển khai soi chiếu container có sự chuyển biến mạnh mẽ.

Qua thống kê của Ban QLRR, trong các năm 2021, 2022, lượng container soi chiếu cán mốc khoảng 120.000 container, cao hơn từ 2,08- 2,11 lần so với năm 2020.

Lượng container bị phát hiện vi phạm tăng gấp 3,08-3,61 lần so với năm 2020. Cùng với đó, đã có nhiều vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, nhập khẩu không khai báo hàng có điều kiện, hàng thuộc diện kiểm tra chuyên ngành, hàng có thuế suất cao với khối lượng lớn…

Thời gian tới, ngành Hải quan tiếp tục triển khai đồng bộ và đầy đủ việc áp dụng QLRR trong các hoạt động nghiệp vụ hải quan ở các khâu trước, trong và sau thông quan.

Hoàn thiện hành lang pháp lý, hệ thống quy trình, biện pháp nghiệp vụ QLRR theo hướng thống nhất, vững chắc, cụ thể theo các lĩnh vực nghiệp vụ; đẩy mạnh phân cấp trong công tác QLRR tại hải quan các cấp.

Triển khai nhóm giải pháp về nâng cao cải cách hành chính tạo thuận lợi thương mại, ngành Hải quan tập trung triển khai QLRR theo mô hình thông quan tập trung; đề án giảm tỷ lệ phân luồng kiểm tra đáp ứng yêu cầu vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp vừa đáp ứng yêu cầu kiểm soát của cơ quan Hải quan; đẩy mạnh triển khai chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hiệu quả để hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao mức độ tuân thủ.

Để tăng cường hiệu lực, hiệu quả của công tác QLRR, ngành Hải quan tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo trong xây dựng hệ thống QLRR.

Đồng thời, triển khai có chiều sâu các biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ QLRR; áp dụng toàn diện QLRR trên các lĩnh vực nghiệp vụ hải quan và đổi mới phương pháp cách thức tiếp cận, tổ chức thực hiện công tác QLRR tạo bước đột phá mạnh mẽ.