ASEAN hợp tác ngăn chặn buôn bán động, thực vật hoang dã nguy cấp

Ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Giám đốc cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam, Chủ tịch cuộc họp.

Phát biểu khai mạc cuộc họp, ông Bùi Chính Nghĩa, Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Giám đốc cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam, Chủ tịch cuộc họp chia sẻ: Sự đoàn kết và hợp tác khu vực là yếu tố then chốt để thực thi hiệu quả các quy định về bảo vệ động vật hoang dã. Không một quốc gia nào có thể giải quyết vấn đề này một cách đơn lẻ. Chỉ có thông qua hợp tác bền vững, đổi mới sáng tạo và hành động chung mới có thể bảo vệ đa dạng sinh học cho hiện tại và các thế hệ tương lai.

Tổ công tác ASEAN về CITES và thực thi pháp luật bảo vệ động vật, thực vật hoang dã (AWG-CITES và WE) được thành lập trên cơ sở ASEAN-WEN (Mạng lưới thực thi pháp luật về bảo vệ động vật hoang dã ASEAN) và AEG-CITES (Tổ công tác ASEAN về CITES). Cuộc họp AWG-CITES và WE được tổ chức luân phiên hàng năm tại 10 nước ASEAN.

Theo kết quả cuộc họp AWG-CITES và WE lần thứ 19 tại Thái Lan, trong năm 2025, Việt Nam là Chủ tịch, đồng thời là quốc gia chủ trì tổ chức cuộc họp lần thứ 20 của AWG-CITES và WE. Đây là cơ hội để các quốc gia cùng nhìn lại những thành tựu đã đạt được, củng cố hợp tác và xác định các ưu tiên mới cho tương lai.

Cuộc họp được tổ chức theo hình thức trực tuyến, có sự tham gia của các đại biểu: Ban Thư ký ASEAN, đại diện 10 nước ASEAN và các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ liên quan. Timor-Leste tham gia với vai trò là quan sát viên. Đoàn đại biểu Việt Nam có đại diện các cơ quan quản lý, cơ quan thực thi pháp luật, cơ quan khoa học CITES.

Cuộc họp nhằm mục tiêu rà soát, đánh giá tình hình triển khai thực hiện các khuyến nghị, quyết định và thực thi Công ước CITES liên quan đến các nước ASEAN; báo cáo quốc gia trong thực thi pháp luật về động vật, thực vật hoang dã nguy cấp; xây dựng các sáng kiến chung của ASEAN; xem xét, thảo luận, thống nhất các đề xuất về các Phụ lục và chính sách của CITES được xem xét tại Hội nghị các Bên tham gia Công ước CITES lần thứ 20 (CITES CoP20).

Trong năm qua, các quốc gia thành viên ASEAN đã tiếp tục đạt được những bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy cam kết chung nhằm đấu tranh chống lại nạn buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp, bất chấp những thách thức đang tiếp diễn liên quan đến thực thi pháp luật và tội phạm xuyên quốc gia.

Là một trong những khu vực có đa dạng sinh học cao nhất trên thế giới, Đông Nam Á vừa là trọng tâm cho công tác bảo tồn, vừa là điểm nóng của nạn buôn bán trái phép động vật hoang dã. Nhận thức được vai trò này, ASEAN đã không ngừng tăng cường các cơ chế thực thi pháp luật, thúc đẩy hợp tác xuyên biên giới và hỗ trợ thương mại động vật hoang dã hợp pháp và bền vững.

Mới đây, cá thể tê tê Java được người dân phát hiện trước cổng nhà ở Quảng Trị đã được bàn giao cho Hạt kiểm lâm.

Thông qua các chiến dịch phối hợp, chia sẻ thông tin và nâng cao năng lực, các sáng kiến như Chiến dịch Mekong Dragon đã mang lại kết quả tích cực với nhiều vụ tịch thu sản phẩm động vật hoang dã bất hợp pháp và triệt phá các đường dây buôn bán xuyên quốc gia.

Việt Nam đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc nâng cao năng lực thực thi và phối hợp liên ngành, thông qua việc chia sẻ thông tin, áp dụng công cụ giám sát số hóa và hoàn thiện hệ thống pháp lý. Các kết quả nổi bật bao gồm: phát hiện và xử lý nhiều vụ buôn bán động vật hoang dã quy mô lớn; tăng cường phối hợp giữa các cơ quan hải quan, kiểm lâm, công an và bộ đội biên phòng; giám sát và xử lý vi phạm buôn bán trực tuyến; tái thả động vật hoang dã; tổ chức đào tạo cho lực lượng thực thi pháp luật tiền tuyến và thực hiện các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức nhằm giảm nhu cầu tiêu dùng và phổ biến pháp luật.

Ở cấp độ khu vực, Việt Nam tiếp tục tích cực tham gia vào các cơ chế của ASEAN và đóng góp vào việc triển khai Kế hoạch hành động về Hợp tác ASEAN trong khuôn khổ CITES và Thực thi pháp luật về động vật hoang dã giai đoạn 2021–2025.

Cuộc họp đã thông qua Kế hoạch Hành động và báo cáo hội nghị là kết quả quan trọng, định hướng cho hoạt động phối hợp của Tổ công tác trong thời gian tới.