Hải quan Việt Nam đóng góp tích cực vào tiến trình hội nhập của Hải quan ASEAN

Với vai trò Chủ tịch Hải quan ASEAN 2024-2025, Cục trưởng Cục Hải quan Việt Nam Nguyễn Văn Thọ đã có bài phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị, điểm lại những kết quả nổi bật của Hải quan ASEAN, đánh dấu Hải quan Việt Nam kết thúc thành công nhiệm kỳ và chuyển giao vai trò Chủ tịch cho Hải quan Brunei Darussalam giai đoạn 2025-2026.

Theo đó, Hải quan Việt Nam đã đóng góp tích cực vào tiến trình hội nhập của Hải quan ASEAN thông qua việc chủ trì Chiến dịch Kiểm soát hải quan phối hợp lần thứ 2 về kiểm soát buôn lậu ma túy qua đường chuyển phát nhanh và xung phong nhận điều phối 1 nội dung trong Chiến lược phát triển Hải quan giai đoạn 2026-2030 về quan hệ đối tác Hải quan- Doanh nghiệp.

Cũng tại cuộc họp, với tư cách Chủ tịch Ủy ban điều phối hải quan ASEAN (CCC), Hải quan Việt Nam đã báo cáo Hội nghị về kết quả triển khai các sáng kiến hợp tác nổi bật của Hải quan ASEAN và tiến độ công việc của các Nhóm làm việc thuộc chỉ đạo của Hội nghị Tổng cục trưởng bao gồm Nhóm Thủ tục Hải quan và Tạo thuận lợi thương mại, Nhóm Kiểm soát và Tuân thủ hải quan và Nhóm Xây dựng năng lực hải quan.

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN lần thứ 34 chính thức khai mạc vào ngày 3/6/2025 tại Brunei Darussalam. Ảnh: CHQ

Hội nghị ghi nhận những kết quả đáng chú ý của Hải quan ASEAN bao gồm:

Thứ nhất, sự gia tăng các lô hàng quá cảnh thực hiện qua Hệ thống Quá cảnh Hải quan ASEAN (ACTS) và yêu cầu các Nhóm làm việc nghiên cứu khả năng mở rộng các phương thức vận tải khác ngoài đường bộ và các đối tác đối thoại ngoài khối tham gia kết nối với ACTS.

Thứ hai, kết quả triển khai Thỏa thuận công nhận lẫn nhau về Doanh nghiệp ưu tiên trong ASEAN (AAMRA) tại 6 nước Brunei, Indonesia, Malaysia, Singapore, Thái Lan và Philippines và các thành viên còn lại đang hoàn thiện bước thẩm định chung để tiến tới triển khai đầy đủ trong năm 2025. Trên cơ sở lợi ích về thúc đẩy thương mại cũng như đảm bảo an ninh chuỗi cung ứng mà Thỏa thuận AAMRA đem lại, Hội nghị khuyến khích các nước tích cực trao đổi về khả năng mở rộng Thỏa thuận với các đối tác đối thoại của ASEAN.

Thứ ba, ghi nhận kết quả thành công của Chiến dịch Kiểm soát hải quan phối hợp (JCC) lần thứ 2 do Hải quan Việt Nam điều phối diễn ra từ 1/10-11/12/2024, đồng thời khuyến khích các nước và các đối tác đối thoại tiếp tục tích cực tham gia JCC trong thời gian tới.

Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ đã có bài phát biểu điểm lại những kết quả nổi bật của Hải quan ASEAN trong nhiệm kỳ. Ảnh: CHQ

Theo đề xuất của Chủ tịch CCC, các Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN đánh giá cao và thống nhất thông qua các tài liệu hướng dẫn do các Nhóm làm việc đã hoàn thành gồm: Hướng dẫn về trao đổi thông tin dữ liệu thương mại điện tử giữa cơ quan Hải quan và doanh nghiệp kinh doanh thương mại điện tử, Xác định rủi ro liêm chính hải quan ASEAN và Phương thức đo lường kỹ năng nghiệp vụ và kỹ năng mềm.

Đặc biệt, hội nghị ghi nhận kết quả triển khai Chiến lược phát triển Hải quan ASEAN (SPCDs) giai đoạn 2021-2025, yêu cầu các Nhóm làm việc sớm hoàn thành các mục tiêu còn lại của kế hoạch và chuẩn bị phương án chuyển tiếp các mục tiêu đang triển khai sang giai đoạn tiếp theo.

Đồng thời, Hội nghị thông qua 13 SPCDs giai đoạn 2026-2030 của Hải quan ASEAN, trong đó đề xuất các hoạt động hợp tác hướng tới việc tăng cường đơn giản hóa, hiện đại hóa thủ tục hải quan, tạo thuận lợi thương mại trong khu vực, có xem xét đến các vấn đề mới nổi như số hóa hải quan, hải quan xanh, thương mại điện tử...

Liên quan đến kết quả hợp tác về Một cửa, trong đó 10 nước thành viên chính thức đã triển khai trao đổi Dữ liệu tờ khai hải quan ASEAN (ACDD), thí điểm trao đổi chứng nhận kiểm dịch thực vật điện tử (e-Phyto) giữa 3 nước Indonesia, Philippines và Thái Lan. Hội nghị đánh giá cao việc hoàn thành Nghiên cứu về Một cửa ASEAN thế hệ mới, đóng vai trò là nguồn tham khảo giá trị trong nghiên cứu mở rộng về khả năng trao đổi chứng từ điện tử nội khối và ngoại khối.

Đối với việc áp thuế đối ứng của Hoa Kỳ, các Tổng cục trưởng Hải quan khẳng định duy trì cam kết chung của ASEAN trong việc ủng hộ một nền thương mại có thể dự đoán, minh bạch, tự do, công bằng, toàn diện, bền vững trên cơ sở quy tắc thương mại đa phương như đã nêu tại Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN.

Cục trưởng Cục Hải quan (Việt Nam) Nguyễn Văn Thọ dẫn đầu đoàn công tác tham dự Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN lần thứ 34. Ảnh: CHQ

Đối với việc đàm phán các Hiệp định Thương mại tự do liên quan, hội nghị ghi nhận việc kết thúc đàm phán Chương Thủ tục hải quan và Tạo thuận lợi thương mại (Chương CPTF) trong khuôn khổ đàm phán nâng cấp ATIGA và Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA), đồng thời kêu gọi các nước nỗ lực thực hiện đúng tiến độ về cơ bản kết thúc đàm phán Chương CPTF trong khuôn khổ Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Canada (ACaFTA) và nâng cấp Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN - Ấn Độ (AITIGA).

Tại phiên đối thoại với các đối tác, các Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN trân trọng và ghi nhận hỗ trợ kỹ thuật của các đối tác Úc, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) về các lĩnh vực tăng cường năng lực nói chung, kiểm soát chống buôn lậu và ghi nhận mong muốn nghiên cứu khả năng trao đổi dữ liệu điện tử của Trung Quốc với ASEAN.

Bên cạnh đó, các khuyến nghị mang tính xây dựng của khu vực tư nhân về các nội dung gồm: Thỏa thuận Công nhận lẫn nhau về Doanh nghiệp ưu tiên trong ASEAN, Lô hàng trị giá thấp, Thương mại điện tử xuyên biên giới, Một cửa ASEAN và chống buôn lậu cũng được hội nghị đánh giá cao và khẳng định cam kết tiếp tục tăng cường hợp tác với khối tư nhân để tạo thuận lợi thương mại, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý hải quan.