Hải quan tập trung nguồn lực hoàn thiện pháp luật, cùng doanh nghiệp phát triển

Nỗ lực theo hướng cải cách

Theo ông Trần Đức Hùng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan, ngành Hải quan đã nỗ lực xây dựng để hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về hải quan theo hướng cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại, thúc đẩy hoạt động XK hàng hóa; đáp ứng yêu cầu nội luật hóa các hiệp định, cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên hoặc đã tham gia ký kết, trong đó có các hiệp định thương mại tự do (FTA).

Đặc biệt, ngành Hải quan đã và đang nỗ lực triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Theo đó, đặt mục tiêu ngay trong năm 2025 thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, bảo đảm bãi bỏ ít nhất 30% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết; giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết các thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính.

Thực hiện mục tiêu này, Cục Hải quan tiếp tục đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, thúc đẩy cải cách, hiện đại hóa với phương châm phục vụ tốt nhất cho người dân và DN.

Công chức Ban Nghiệp vụ thuế hải quan rà soát các quy định liên quan đến chính sách thuế. Ảnh: H.Nụ

Trên thực tế, cộng đồng DN cũng ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực trong thời gian gần đây của cơ quan Hải quan trong việc cải cách thể chế, đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới.

Cũng tại sự kiện trên, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký, Trưởng ban pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Luật Hải quan (tại Luật số 90/2025/QH15, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025) là một bước tiến đáng ghi nhận, thể hiện rõ quyết tâm của cơ quan Hải quan trong việc đồng hành cùng DN và thực hiện các mục tiêu lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Những điểm mới như sửa đổi điều kiện áp dụng và chế độ ưu tiên cho DN hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn, công nghệ cao, trí tuệ nhân tạo… là bước đi phù hợp, kịp thời để thúc đẩy các ngành mũi nhọn của nền kinh tế.

Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế và sự năng động không ngừng của cộng đồng DN, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, các bộ, ngành nói chung và ngành Hải quan nói riêng cần tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, minh bạch và phù hợp với thông lệ quốc tế, nhất là trong các khâu kiểm tra chuyên ngành. Đồng thời, tăng cường đối thoại định kỳ với cộng đồng DN và hiệp hội ngành nghề, để lắng nghe và kịp thời tháo gỡ những vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện pháp luật hải quan.

Cụ thể hóa các chiến lược

Để cải cách đi vào thực chất và mang lại hiệu quả lâu dài, Phó Cục trưởng Trần Đức Hùng cho biết, ngành Hải quan đã quán triệt sâu rộng nội dung 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị đến cán bộ, công chức trong toàn Ngành.

Trong đó, Cục Hải quan đã tổ chức rà soát, đánh giá các nội dung liên quan tới quản lý nhà nước về hải quan tại 4 nghị quyết trụ cột với mục tiêu xây dựng được bức tranh tổng thể về hệ thống pháp luật hải quan và pháp luật có liên quan đến công tác hải quan để sửa đổi, kiến nghị sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật nhằm chuyển hóa các Nghị quyết thành hành động trong mọi lĩnh vực hoạt động nghiệp vụ của cơ quan Hải quan.

Công chức Hải quan Ninh Bình (Chi cục Hải quan khu vực IV) kiểm tra và hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện các quy định trong lĩnh vực hải quan. Ảnh: Hồng Nụ

Đáng chú ý, ngay khi chuẩn bị sắp xếp bộ máy tổ chức, Cục Hải quan đã chủ động rà soát tổng thể danh mục các văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan và lấy ý kiến các đơn vị thuộc Cục Hải quan.

Cũng từ tháng 5/2025, sau khi bộ máy tổ chức đi vào hoạt động, Cục Hải quan tiến hành rà soát tổng thể văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan với mục tiêu triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; thực hiện 4 nghị quyết chiến lược; xây dựng mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh.

Cục Hải quan nhận thấy có 99 văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực hải quan phải rà soát; 106 văn bản quy phạm pháp luật kiến nghị sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ, trong đó có 84 văn bản do cơ quan Hải quan chủ trì soạn thảo. Kết quả rà soát đã xác định được khối lượng lớn văn bản quy phạm pháp luật và quy trình nghiệp vụ cần được sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa các quan điểm đột phá của Bộ Chính trị về cải cách, số hóa và tháo gỡ rào cản cho hoạt động kinh tế.

Ngành Hải quan xác định, thời gian tới, việc rà soát, sửa đổi, hoàn thiện chính sách, pháp luật trong lĩnh vực hải quan để thực hiện các Nghị quyết chiến lược và mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh là nhiệm vụ chính trị trọng tâm của ngành.

Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật hải quan nhằm hướng đến mục tiêu xóa bỏ các rào cản tiếp cận thị trường đảm bảo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, rõ ràng, nhất quán, ổn định lâu dài, dễ tuân thủ, chi phí thấp. Đồng thời minh bạch hóa, số hóa, thông minh hóa, tự động hóa, áp dụng triệt để trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn trong thực hiện các quy trình, thủ tục hành chính...