Hải quan khởi tố nhiều vụ tự ý tiêu thụ nguyên liệu miễn thuế

Bị cáo Nguyễn Thị Thuỳ Hương tại phiên xét xử sơ thẩm.

Vụ việc cơ quan Hải quan ấn định thuế và xử phạt Công ty TNHH POSCO VST (địa chỉ tại xã Nhơn Trạch, Đồng Nai) gần 250 tỷ đồng, do tự ý chuyển tiêu thụ 28.277,59 tấn thép không gỉ cán nóng thuộc các tờ khai nhập khẩu để sản xuất xuất khẩu mà không kê khai chuyển mục đích sử dụng theo các quy định, đang thu hút sự quan tâm của dư luận.

Thực tế, hành vi tự ý tiêu thụ hàng hóa nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu, sản xuất hàng gia công không phải hiếm gặp và nhiều vụ việc đã được cơ quan Hải quan kịp thời phát hiện, khởi tố vụ án. Dưới đây là một số vụ việc điển hình:

Giám đốc vướng lao lý

Ngày 19/8/2025, TAND TP Hồ Chí Minh đã mở phiên xét xử sơ thẩm và tuyên phạt Nguyễn Thị Thuỳ Hương (sinh năm 1981), Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Xuất nhập khẩu Quốc Hưng (Công ty Quốc Hưng) 7 năm tù về tội “Buôn lậu”. Đồng thời, buộc bị cáo Hương nộp lại số tiền thuế hơn 1,2 tỷ đồng.

Theo hồ sơ vụ án, đầu năm 2020, Công ty Quốc Hưng mở 3 tờ khai nhập khẩu theo loại hình hàng gia công (tại một đơn vị thuộc Chi cục Hải quan khu vực II, trước đây là Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh), nhập khẩu hơn 209 tấn thủy hải sản các loại (bạch tuộc đông lạnh, tôm thẻ chân trắng nguyên con, đầu con mực, cá ngừ, cá hồng đỏ, cá ngừ bò, vẹm xanh…), tổng trị giá các lô hàng hơn 10 tỷ đồng, số thuế khai báo được miễn hơn 1,2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sau đó Công ty Quốc Hưng không gia công xuất khẩu hàng hóa theo khai báo và hợp đồng đã ký kết, mà tự ý đưa ra thị trường nội địa tiêu thụ, bằng cách bán lại cho khách hàng nhưng không khai báo chuyển đổi mục đích sử dụng với cơ quan Hải quan theo quy định.

Năm 2022, cơ quan Hải quan tiến hành rà soát, nhận thấy hợp đồng gia công đã hết hạn, còn tồn nguyên liệu, không xuất khẩu sản phẩm nhưng Công ty Quốc Hưng chưa làm thủ tục xử lý nguyên vật liệu dư thừa theo quy định nên đã kiểm tra, xác minh

Làm việc với cơ quan Hải quan, lãnh đạo Công ty Quốc Hưng thừa nhận hành vi sử dụng hàng hóa thuộc đối tượng miễn thuế không đúng mục đích, không khai báo việc chuyển đổi mục đích sử dụng. Cơ quan Hải quan đã chuyển hồ sơ vụ việc cho cơ quan Công an xử lý theo quy định.

Chiếm dụng hàng tỷ đồng tiền thuế

Liên quan đến việc tự ý tiêu thụ nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu, nhiều vụ vi phạm cũng đã bị cơ quan Hải quan khởi tố, nhất là liên quan đến mặt hàng hạt điều thô nguyên liệu.

Đó là vi phạm của Công ty TNHH thương mại sản xuất dịch vụ Đại Tài (năm 2018) và Công ty CP xuất nhập khẩu nông sản Thái Bình (năm 2019).

Cụ thể, Công ty TNHH thương mại sản xuất dịch vụ Đại Tài mở 5 tờ khai nhập khẩu 582,880 tấn hạt điều thô nguyên liệu sản xuất xuất khẩu, trị giá hàng hóa gần 41,8 tỷ đồng, được miễn số tiền thuế nhập khẩu (5%) hơn 2 tỷ đồng.

Tuy nhiên, Công ty không đưa vào sản xuất để xuất khẩu sản phẩm mà chuyển tiêu thụ nội địa toàn bộ số nguyên liệu đã nhập nêu trên.

Đối với Công ty CP xuất nhập khẩu nông sản Thái Bình, lượng hàng hóa vi phạm còn lớn hơn nhiều. Quá trình điều tra cho thấy, doanh nghiệp này mở tổng cộng 70 tờ khai nhập khẩu loại hình E31 nhập khẩu hơn 11.072 tấn hạt điều chưa bóc vỏ, tổng trị giá hơn 440 tỷ đồng từ các nước châu Phi.

Sau đó, Công ty chỉ mở 2 tờ khai xuất khẩu và xuất khẩu hơn 20 tấn nhân hạt điều (tương đương hơn 100 tấn điều thô nguyên liệu được đưa vào sản xuất), tổng trị giá hơn 4,7 tỷ đồng.

Còn lại, Công ty CP xuất nhập khẩu nông sản Thái Bình đã chuyển tiêu thụ nội địa hơn 10.970 tấn hạt điều thô, trị giá 436 tỷ đồng, số tiền thuế chiếm dụng khoảng 21,8 tỷ đồng.