Hải quan “hết việc không hết giờ”- ghi nhận nơi địa đầu Móng Cái

Công chức Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1 làm nhiệm vụ khi "phố đã lên đèn". Ảnh: Quang Hùng

Không để tồn đọng tờ khai

Chúng tôi có dịp đến thành phố vùng biên Móng Cái, địa bàn xuất nhập khẩu nhộn nhịp nhất của Quảng Ninh vào cuối tháng 11 đúng lúc những cơn gió lạnh đầu mùa tràn về.

Mùa này tối đến nhanh hơn. Đặt chân đến thành phố vùng biên hơn 18 giờ nhưng đường phố đã rực sáng ánh đèn.

Dọc theo đại lộ Hòa Bình lên cửa khẩu Bắc Luân I, nhiều tòa nhà văn phòng, cửa hàng đã “cửa đóng then cài”. Thay vào đó là sự tấp nập ở những hàng quán khi thực khách đến ăn tối mỗi lúc một đông.

Thật bất ngờ khi chúng tôi bước chân vào trụ sở Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái, ánh điện vẫn sáng tỏ ở nhiều phòng làm việc. Dường như thấy được sự ngạc nhiên của chúng tôi, lãnh đạo Chi cục chia sẻ: đây là địa điểm làm việc của Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu, lãnh đạo Chi cục, lãnh đạo Đội và công chức vẫn đang trực tiếp làm việc để giải quyết hết lượng tờ khai do doanh nghiệp khai báo trong ngày.

Để “mục sở thị”, chúng tôi được lãnh đạo Chi cục tạo điều kiện trực tiếp vào chứng kiến không khí làm việc tại đây. Theo lãnh đạo Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu, bình quân mỗi ngày (kể cả thứ Bảy, Chủ nhật), Chi cục tiếp nhận từ 200 đến 300 tờ khai, trong đó khoảng 30% tờ khai được doanh nghiệp khai báo ngoài giờ hành chính (sau 17 giờ).

Để đảm bảo xử lý hết tờ khai trong ngày, việc làm ngoài giờ hành chính ở đơn vị là “câu chuyện cơm bữa”. Đưa chúng tôi đến bên màn hình máy vi tính, lãnh đạo Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu diễn giải cặn kẽ hơn.

“Như tờ khai 106755…. của Công ty TNHH vận chuyển T. (phường Ka Long, TP Móng Cái) truyền lên Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS lúc 17 giờ 52 phút. Sau khi có tờ khai trên Hệ thống, lãnh đạo Chi cục phân tờ khai về cho công chức ở bộ phận tiếp nhận để xử lý. Theo quy định, với tờ khai luồng Vàng (phải kiểm tra chi tiết hồ sơ), thời gian xử lý không quá 2 giờ kể từ khi nhận đủ hồ sơ trên Hệ thống.

Sau khi nhận được tờ khai, công chức tiếp nhận tiến hành kiểm tra thông tin tờ khai, tính đồng bộ của hồ sơ… nếu hồ sơ đáp ứng yêu cầu sẽ được thông quan. Trường hợp chưa đủ theo quy định, công chức sẽ chỉ thị trên hệ thống yêu cầu doanh nghiệp bổ sung.

“Với tờ khai ít dòng hàng, hàng hóa đơn giản, công chức tiếp nhận cũng mất khoảng 10 đến 15 phút để kiểm tra. Với những tờ khai có nhiều dòng hàng, phức tạp vì có liên quan đến kiểm tra chuyên ngành, chính sách mặt hàng… thời gian kiểm tra lâu hơn”, đại diện Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu thông tin.

Với lượng tờ khai luồng Vàng nhiều và có nhiều tờ khai truyền lên hệ thống ngoài giời hành chính nên công chức của Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu thường phải làm việc đến 20 giờ hàng ngày để giải quyết hết, có những ngày công việc phát sinh đột biến có thể nghỉ muộn hơn.

Đơn cử như trong tháng 10/2024, Chi cục tiếp nhận 7.236 tờ khai, trong đó có tới 41,5% là tờ khai luồng Vàng.

Với phương châm “hết việc không hết giờ” nên kể cả lúc nghỉ trưa hay giờ ăn trưa, ăn tối, Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu vẫn bố trí công chức xen kẽ nhau để đảm bảo luôn có người trực giải quyết thủ tục cho cộng đồng doanh nghiệp. “Có thể nói, thời gian làm việc ở Đội diễn ra liên tục từ khi mở máy vào buổi sáng cho đến khi tắt máy, hoàn thành hết công việc trong ngày”, lãnh đạo Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu chia sẻ.

Khơi thông dòng chảy hàng hóa xuất nhập khẩu

Tiếp tục hành trình, chúng tôi ghi nhận thời gian làm việc của Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1 (Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái) còn kết thúc muộn hơn.

Chúng tôi rời trụ sở Chi cục ở trung tâm TP Móng Cái lúc hơn 20 giờ để lên cửa khẩu Bắc Luân II. Nằm cách trung tâm thành phố Móng Cái khoảng 5 km, cửa khẩu Bắc Luân II hiện là địa bàn xuất nhập khẩu quan trọng nhất ở Móng Cai,do Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1 quản lý nhà nước về hải quan.

Với phương châm “hết việc không hết giờ” nên kể cả lúc nghỉ trưa hay giờ ăn trưa, ăn tối, Đội Thủ tục hàng hóa xuất nhập khẩu vẫn bố trí công chức xen kẽ nhau để đảm bảo luôn có người trực giải quyết thủ tục hải quan.

Dọc đường lên cửa khẩu nhà dân vẫn thưa thớt nên khung cảnh về đêm khá tĩnh lặng. Nhưng khi chúng tôi còn cách cửa khẩu chừng 1 km, ánh sáng bao trùm cả một vùng biên rộng lớn tỏa ra từ bóng điện cao áp ở Địa điểm kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu của Công ty Tân Đại Dương (nằm ở khu vực cửa khẩu Bắc Luân II).

Từ xa chúng tôi đã thấy những dòng xe tấp nập ra, vào Địa điểm kiểm tra để làm thủ tục. Tiếng máy xe, tiếng người nói rộn ràng, phá tan sự yên tĩnh trong đêm.

Được sự hỗ trợ của Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1, chúng tôi trực tiếp vào Địa điểm kiểm tra để cảm nhận được sự sôi động về đêm của hoạt động xuất nhập khẩu tại đây.

Liên tục gọi điện thoại để điều tiết xe hàng nhập khẩu của công ty, anh Hoàng Văn Sơn, Công ty TNHH MTV Logistics quốc tế Lihong (TP Móng Cái) chia sẻ: là doanh nghiệp làm dịch vụ logistics, mỗi ngày công ty có 4- 5 xe hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.

“Hàng ngày, chúng tôi điều xe từ Việt Nam sang Trung Quốc để lấy hàng. Sau khi đóng đủ hàng và hoàn thành thủ tục với cơ quan chức năng Trung Quốc, nếu sớm cũng phải đầu giờ chiều hàng ngày xe chúng tôi mới nhập cảnh về để làm thủ tục. Thông thường phải sau 17 giờ, có những ngày muộn hơn. Do đã có lịch trình, kế hoạch từ trước nên chúng tôi đã đăng ký với cơ quan Hải quan để làm thủ tục và thông quan hàng hóa luôn trong ngày, kịp đưa hàng về nhà máy ở Hải Phòng, Bắc Ninh, Nam Định... Bởi nếu phải lưu xe lại cửa khẩu, chúng tôi tốn thêm khoảng 2 triệu đồng/xe/ngày. Chưa kể việc không đưa hàng về kịp sẽ ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp trong nội địa, ảnh hưởng đến việc làm của công nhân. Đặc biệt những ngày cuối năm, đơn hàng nhiều nên yêu cầu đưa nguyên liệu sớm về nhà máy phục vụ sản xuất càng cấp thiết hơn”, anh Hoàng Văn Sơn nói.

Vừa luôn miệng trao đổi điện thoại với xe hàng, anh Hoàng Văn Sơn vừa tranh thủ chia sẻ tiếp: bản thân quê ở Bắc Ninh nhưng ra Móng Cái làm việc khoảng 6 năm nay, guồng quay làm đến 10 hay 11 giờ đêm là chuyện bình thường, thậm chí đợt dịch Covid-19 thời gian làm việc còn muộn hơn.

Lãnh đạo Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1 cho biết, mỗi ngày Đội làm thủ tục khoảng 200-300 xe hàng xuất nhập khẩu. Do đặc thù nhiều xe hàng nhập khẩu từ Trung Quốc về muộn, sau giờ hành chính nên đơn vị luôn phải chủ động bố trí nhân lực để đảm bảo thông quan thông suốt cho doanh nghiệp.

Chúng tôi rời cửa khẩu Bắc Luân II khi đồng hồ điểm 22 giờ. Nhưng không khí hoạt động ở cửa khẩu vẫn còn sôi động, những chuyến xe đã hoàn thành thủ tục nối đuôi nhau rời cửa khẩu chạy theo hướng cao tốc Hạ Long – Móng Cái để kịp đưa hàng về các nhà máy ở nhiều địa phương nằm sâu trong nội địa.