Điều chỉnh mức thuế khoán khi doanh thu hộ kinh doanh thay đổi từ 50% trở lên

Hộ khoán thay đổi quy mô kinh doanh phải khai điều chinh, bổ sung tờ khai. Ảnh: TN.

Cần có giai đoạn chuyển tiếp, miễn giảm thuế và hỗ trợ kỹ thuật

Theo phản ánh của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, việc triển khai Nghị định số 70/2025/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ) còn nhiều khó khăn, nhất là với nhóm hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ.

Khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) trên gần 1.400 hộ kinh doanh cho thấy, mặc dù phần lớn đã biết đến Nghị định mới, song mức độ hiểu biết còn hạn chế. Đa số hộ kinh doanh đang chờ hướng dẫn cụ thể từ cơ quan thuế địa phương để thực hiện đúng quy định.

Đáng chú ý, khảo sát phản ánh áp lực tài chính là trở ngại lớn nhất. Hộ kinh doanh vốn có biên lợi nhuận thấp, nay phải đồng thời kê khai và nộp GTGT, thuế TNDN trên doanh thu gộp, lại phải chi thêm cho phần mềm và thiết bị hóa đơn điện tử.

Điều này đã dẫn đến những hệ quả đáng lo ngại đó là 63% số hộ được khảo sát phải thu hẹp quy mô kinh doanh; 21% tạm ngừng hoạt động, trong đó nhiều nhất là lĩnh vực ăn uống, tạp hóa; 11% chuyển đổi loại hình hoạt động; 3% phải đóng cửa hoàn toàn.

Thực tế này cho thấy, chính sách mới nếu không có lộ trình và cơ chế hỗ trợ phù hợp, sẽ gây ra tác động tiêu cực tới sự ổn định của cộng đồng hộ kinh doanh – một lực lượng đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.

Trước tình hình trên, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam kiến nghị Chính phủ sớm ban hành văn bản hướng dẫn chính thức, trong đó khẳng định không truy thu thuế đối với giai đoạn trước khi hộ khoán chuyển từ thuế khoán sang tính thuế trên doanh thu; thiết lập giai đoạn chuyển tiếp tối thiểu một năm, trong đó không xử phạt đối với các lỗi kê khai hóa đơn điện tử.

Ngoài ra, áp dụng chính sách miễn, giảm thuế trong 1–2 năm đầu để hộ kinh doanh thích ứng dần; xây dựng hệ thống sổ sách, chứng từ đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp với quy mô nhỏ;

Thực hiện theo lộ trình áp dụng, ưu tiên với các hộ lớn tại đô thị, sau đó mới mở rộng sang hộ nhỏ ở nông thôn; tăng cường truyền thông, tập huấn, đào tạo để nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng hóa đơn điện tử; đảm bảo hỗ trợ kỹ thuật, bao gồm cung cấp phần mềm, hóa đơn miễn phí và thiết lập đường dây nóng trợ giúp trong giai đoạn đầu.

Theo Hiệp hội, chỉ khi có các biện pháp hỗ trợ toàn diện như vậy, việc triển khai Nghị định 70/2025/NĐ-CP mới có thể đi vào thực chất, tránh gây đứt gãy hoạt động sản xuất, kinh doanh của các hộ kinh doanh – đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ và bán lẻ.

Sẽ có chính sách hỗ trợ cụ thể từ Nghị quyết 198/2025/QH15

Ngày 18/9/2025, Cục Thuế đã có văn bản trả lời kiến nghị của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (thông qua Bộ Tư pháp) liên quan đến những khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ về hóa đơn, chứng từ.

Nội dung trả lời vừa làm rõ quy định pháp luật hiện hành, vừa ghi nhận thực tiễn phát sinh từ phía hộ kinh doanh và định hướng hỗ trợ trong thời gian tới.

Trong văn bản trả lời, Cục Thuế nhấn mạnh các quy định đã có hiệu lực. Cụ thể, về hóa đơn điện tử, theo quy định, kể từ ngày 01/6/2025, hộ khoán có doanh thu hàng năm trên 1 tỷ đồng, khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng, phải lập hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Nhà nước bố trí kinh phí để cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán. Ảnh: TN.

Người bán, người mua có thể tra cứu thông tin hóa đơn trên hệ thống, không cần in giấy.

Về chứng từ mua vào, theo Thông tư số 40/2021/TT-BTC, hộ khoán không phải lưu giữ hóa đơn, chứng từ mua vào.

Đối với việc điều chỉnh doanh thu và mức thuế khoán, cơ quan thuế cho biết, tại Điểm b khoản 4 Điều 13 Thông tư số 40/2021/TT-BTC hướng dẫn thuế GTGT, TNCN và quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh quy định đã có quy định.

Theo đó, hộ khoán trong năm có đề nghị điều chỉnh doanh thu, mức thuế khoán do thay đổi hoạt động kinh doanh, thì cơ quan thuế điều chỉnh lại mức thuế khoán theo quy định tại Khoản 3 Điều 51 của Luật Quản lý thuế kể từ thời diểm có thay đổi.

Cụ thể, hộ khoán thay đổi quy mô kinh doanh (diện tích kinh doanh, lao động sử dụng, doanh thu) thì phải khai điều chinh, bổ sung Tờ khai thuế theo mẫu số 01/CNKD ban hành kèm theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Cơ quan thuế căn cứ hồ sơ khai thuế của hộ khoán, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế nếu xác định doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu đã khoán thì ban hành thông báo (mẫu số 01/TB-CNKD ban hành kèm theo Nghi định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ) về yiệc điều chinh múc thuế khoán kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế.

Trường hợp qua cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế, số liệu xác minh, kiểm tra, thanh tra, cơ quan thuế có căn cứ xác định hộ khoán không đáp ứng điều kiện để được điều chinh mức thuế khoản theo quy định thì cơ quan thuế ban hành thông báo về việc không điều chinh mức thuế khoán theo mẫu số 01/TBKĐC-CNKD ban hành kèm theo Thông tư 40/2021/TT-BTC.

Như vậy, căn cứ vào quy định này, cơ quan thuế cho biết, trường hợp hộ khoán thay đổi quy mô kinh doanh (diện tích kinh doanh, lao động sử dụng, doanh thu) thì phải khai điều chỉnh, bố sung tờ khai thuế theo mẫu số 01/CNKD.

Cơ quan thuế căn cứ hồ sơ khai thuế của hộ khoán, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế nếu xác định doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu đã khoán thì ban hành thông báo (mẫu số 01/TB-CNKD ban hành kèm theo Nghị định số 126/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ) về việc điều chỉnh mức thuế khoán kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế.

Một điểm đáng chú ý trong văn bản trả lời là định hướng hỗ trợ hộ kinh doanh trong thời gian tới. Tại khoản 3 Điều 12 Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội đã quy định: Nhà nước bố trí kinh phí để cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh theo quy định của Chính phủ.

Hiện nay, Bộ Tài chính đang dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tưt nhân, trong đó có quy định giải pháp hỗ trợ cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.