Cần sửa đổi, bổ sung quy định xử phạt VPHC để đảm bảo thống nhất, hiệu quả trong quản lý hải quan

Kịp thời cụ thể hóa chủ trương, chính sách

Theo ông Kim Long Biên, Trưởng Ban Pháp chế, Cục Hải quan, thực hiện chủ trương, định hướng tại Nghị quyết số 27,57,66,68 -NQ/TW, ngày 25/6/2025 Quốc hội khóa XV, kỳ họp thứ 9 đã thông qua Luật số 88/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính (VPHC), có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025. Đây là văn bản pháp lý quan trọng, làm cơ sở để sửa đổi, bổ sung đồng bộ các quy định tại Nghị định thay thế Nghị định 128/2020/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung tại Điều 2 Nghị định 102/2021/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực hải quan (gọi tắt là Nghị định 128).

Hội thảo lấy ý kiến dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128/2020/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực hải quan vừa được Cục Hải quan tổ chức tại Hà Nội vào ngày 30/10/2025

Ngoài ra, hiện tại các quy định cũng thiếu chế tài xử phạt đối với một số hành vi vi phạm phát sinh từ các quy định mới về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan tại Nghị định 167/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 08/2015/NĐ-CP và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan.

Lãnh đạo Ban Pháp chế cho biết, một số hành vi vi phạm đã không còn phù hợp về khung phạt tiền, hình thức phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả; một số hành vi vi phạm không còn phù hợp do đã có những thay đổi từ yêu cầu quản lý; một số hành vi có định danh chưa rõ ràng, chưa phù hợp nên quá trình thực hiện thiếu thống nhất với thực tiễn quản lý của hải quan hiện nay thông qua việc nghiên cứu các vụ việc vướng mắc điển hình phát sinh trong thực tế; đồng thời loại bỏ những hành vi vi phạm không còn phù hợp với quy định pháp luật hiện hành và không xảy ra trong thực tế.

Phó Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Thành Hưng cho biết, việc xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 128 là cần thiết.

Nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, kịp thời thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước về tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Thành Hưng cho biết, thời gian qua, mặc dù Nghị định 128 được các địa phương đánh giá đã đạt phần lớn mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện, cũng ghi nhận một số vướng mắc cần sửa đổi, bổ sung để đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả trong công tác quản lý. Do đó, việc xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 128 sẽ bảo đảm đồng bộ và kịp thời; đồng thời rà soát, điều chỉnh các quy định chi tiết và biện pháp thi hành để bảo đảm tính thống nhất phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung Luật Xử lý VPHC và các văn bản hướng dẫn thi hành và phù hợp với thực tiễn triển khai.

Từ yêu cầu thực tiễn về sắp xếp tổ chức bộ máy, bảo đảm phù hợp với các quy định hiện hành, việc xây dựng Nghị định thay thế Nghị định 128 là cần thiết. Đây là bước hoàn thiện pháp lý nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hải quan và đáp ứng yêu cầu cải cách trong giai đoạn mới, Phó Cục trưởng Nguyễn Thành Hưng nhấn mạnh.

Sửa đổi, hoàn thiện và bãi bỏ các quy định không còn phù hợp

Theo hồ sơ dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128, Ban soạn thảo đang sửa đổi, hoàn thiện một số quy định để bảo đảm phù hợp với quy định của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý VPHC, Luật Thanh tra năm 2025 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128 được xây dựng theo hướng sửa đổi, bổ sung một số nội dung liên quan đến đối tượng áp dụng; thời hiệu xử phạt; hình thức, biện pháp khắc phục hậu quả; hành vi, chế tài xử phạt VPHC về khai báo hải quan, kiểm tra, thanh tra, khai thuế, trốn thuế.

Đại diện Hiệp hội, DN, VCCI nêu ý kiến về sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện Nghị định 128.

Đồng thời, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128 cũng sửa đổi các điều khoản có quy định về các chức danh có thẩm quyền xử phạt để phù hợp với mô hình tổ chức bộ máy Nhà nước chính quyền hai cấp và cơ cấu tổ chức mới của các bộ ngành, địa phương.

Đặc biệt, để đảm bảo tương ứng với các quy định mới về trách nhiệm pháp lý của cá nhân, tổ chức được bổ sung tại Nghị định 167/2025/NĐ-CP , dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128 đã bổ sung các hành vi và chế tài xử phạt đối với một số trường hợp liên quan đến vi phạm quy định về thời hạn làm thủ tục hải quan, nộp hồ sơ thuế; vi phạm liên quan đến khai thuế; thanh tra, kiểm tra hải quan; giám sát hải quan…

Bổ sung một số nội dung quy định để giải quyết tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện các quy định trên thực tế như quy định trong việc xác định tang vật VPHC và trị giá tang vật VPHC; quy định đối với trường hợp không lập biên bản VPHC…

Hội thảo lấy ý kiến dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128/2020/NĐ-CP quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực hải quan vừa được Cục Hải quan tổ chức tại TP Hồ Chí Minh vào ngày 31/10/2025

Ngoài ra, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128 cũng được rà soát để bãi bỏ các quy định không còn phù hợp trên thực tế quản lý nhà nước về hải quan.

Đại diện Ban Pháp chế cho biết, trên cơ sở các ý kiến góp ý, theo quy định tại Luật Ban hành văn bản QPPL và các văn bản hướng dẫn thi hành, Cục Hải quan đã xây dựng hồ sơ dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 128. Ngày 23/10/2025, Bộ Tài chính đã có văn bản số 16566/BTC-CHQ gửi hồ sơ dự thảo nghị định để lấy ý kiến của các Bộ, cơ quan nganh bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố, Uỷ ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).