Bài 1: Hải quan nỗ lực giúp doanh nghiệp nâng mức độ tuân thủ pháp luật

Lãnh đạo Cục Hải quan Hải Phòng (nay là Chi cục Hải quan khu vực III) và đại diện doanh nghiệp trao đổi Biên bản ghi nhớ tham gia Chương trình (ảnh tư liệu). Ảnh: T. Bình

Doanh nghiệp thành viên được hưởng lợi

Trao đổi với phóng viên Tạp chí Kinh tế-Tài chính, đại diện Công ty TNHH Thương mại và Vận tải Thái Tân hay Công ty CP Dược liệu Trung ương 2 đều có chung cảm nhận về những lợi ích sau khi tham gia Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan.

Đại diện các doanh nghiệp cho biết, định kỳ, doanh nghiệp nhận được công văn trao đổi về việc thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK..., qua đó giúp doanh nghiệp lưu tâm trong việc cập nhật văn bản, chính sách mới, cũng như những quy định cụ thể trong việc thực hiện thủ tục XNK hàng hóa, hạn chế sai sót...

Từ khi ký kết, tham gia Chương trình với cơ quan Hải quan, các doanh nghiệp đã được các đơn vị cử đội ngũ công chức chuyên trách làm đầu mối hướng dẫn, tư vấn nên doanh nghiệp gặp nhiều thuận lợi trong việc làm thủ tục XNK hàng hóa.

Đó cũng là những mục tiêu mà cơ quan Hải quan đặt ra kể từ khi triển khai thí điểm Chương trình vào tháng 7/2022 và triển khai chính thức Chương trình vào 12/2024.

Với rất nhiều hoạt động đã được cơ quan Hải quan triển khai đồng bộ, thống nhất trong toàn ngành Hải quan như lựa chọn doanh nghiệp tham gia Chương trình; công nhận tư cách thành viên chương trình bằng việc ký kết biên bản ghi nhớ; cấp giấy Chứng nhận cho doanh nghiệp thành viên tham gia Chương trình.

Doanh nghiệp tham gia Chương trình được bố trí khu vực riêng, phân công, bố trí công chức, chuyên gia nghiệp vụ hải quan các cấp trực tiếp hỗ trợ, hướng dẫn, xử lý các vướng mắc của doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra hồ sơ hải quan, kiểm tra thực tế hàng hóa đối với hàng hóa XNK của doanh nghiệp thành viên.

Cơ quan Hải quan phối hợp với doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi để tạo thuận lợi làm thủ tục giao nhận hàng hóa, địa điểm bốc, dỡ, xếp, lưu giữ hàng hóa. Đồng thời, kịp thời xử lý các vướng mắc phát sinh trong quá trình làm thủ tục hải quan, giải đáp các văn bản, câu hỏi nghiệp vụ của doanh nghiệp thành viên.

Doanh nghiệp thành viên được cơ quan Hải quan cảnh báo rủi ro trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan; cảnh báo xu hướng rủi ro về an ninh chuỗi cung ứng, xâm phạm sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực XNK, các rủi ro nội bộ của doanh nghiệp trong hoạt động XNK theo các khuyến nghị từ các cơ quan có thẩm quyền, tổ chức có trách nhiệm trong nước và trên thế giới.

Doanh nghiệp thành viên cũng được tạo điều kiện thuận lợi trong việc áp dụng kiểm tra bằng máy soi khi doanh nghiệp đề nghị hỗ trợ, tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, giảm chi phí đối với việc thực hiện thủ tục XNK, quá cảnh hàng hóa của doanh nghiệp.

Đồng thời, tổ chức các chương trình đào tạo nâng cao tuân thủ, tập huấn các chính sách mới, ưu tiên tham gia đối với các doanh nghiệp thành viên. Phối hợp với các cơ quan liên quan hỗ trợ, hướng dẫn cho doanh nghiệp thành viên các biện pháp khắc phục, giảm thiểu hậu quả các lỗi, vi phạm trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, đảm bảo đúng quy định của pháp luật đối với một số trường hợp đặc biệt theo đề nghị của doanh nghiệp thành viên.

Triển khai thống nhất, đồng bộ

Sau 2 năm thực hiện, Chương trình đã mang lại nhiều lợi ích đáng kể đối với 295 doanh nghiệp tham gia. Cụ thể, 80% doanh nghiệp tăng mức độ tuân thủ hoặc giữ nguyên mức độ tuân thủ, tăng tỷ lệ luồng Xanh, giảm tỷ lệ luồng Vàng, Đỏ.

Với những lợi ích thiết thực, Chương trình đã thu hút được sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp, góp phần tạo ra sự chuyển biến trong nhận thức của doanh nghiệp đối với việc tuân thủ pháp luật, lan tỏa hiệu quả của Chương trình.

Thông qua các thông tin thu thập được, cơ quan Hải quan đưa ra các cảnh báo mà các doanh nghiệp thường xuyên mắc phải, từ đó phòng tránh vi phạm.

Đồng thời, chủ động theo dõi, giúp các doanh nghiệp trong việc thông báo kỳ hạn nộp lệ phí hải quan, từ đó chủ động hơn trong hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng mức độ tuân thủ pháp luật.

Ở các đơn vị hải quan địa phương đã phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi cảng thực hiện thông báo tới các doanh nghiệp thành viên để hỗ trợ giao hàng sớm hơn, giải phóng hàng nhanh hơn.

Để triển khai Chương trình một cách đồng bộ, thống nhất trong toàn ngành Hải quan, ngày 4/12/2024, Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) quyết định triển khai chính thức triển khai Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ pháp luật hải quan (theo Quyết định số 2790/QĐ-TCHQ).

Lộ trình triển khai Chương trình khuyến khích doanh nghiệp tự nguyện tuân thủ khá bài bản, đồng bộ, thống nhất trong toàn ngành Hải quan.

Những kết quả đạt được từ Chương trình là hết sức tích cực cho cả hai phía doanh nghiệp và cơ quan Hải quan.

Cộng đồng doanh nghiệp cũng mong đợi nhiều từ phía cơ quan Hải quan khi triển khai Chương trình này, qua đó nâng cao vị thế trong kinh doanh, hoạt động xuất nhập khẩu.