Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Đó là chia sẻ của ông Đào Duy Tám, Trưởng Ban Giám sát quản lý về hải quan (Cục Hải quan) tại Tọa đàm “Chính sách tài chính phát triển logistics xanh” do Tạp chí Kinh tế - Tài chính phối hợp với Vinexad tổ chức ngày 31/7 tại TP. Hồ Chí Minh.

Số hóa thủ tục hải quan, giảm thời gian thông quan

Theo ông Đào Duy Tám, những năm qua, cơ quan Hải quan đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm hiện đại hoá ngành theo hướng đẩy mạnh chuyển đổi số; cải cách, đơn giản hoá thủ tục hành chính và thủ tục kiểm tra chuyên ngành, hiện đại hoá công tác kiểm tra, giám sát hải quan.

Trong đó, nổi bật là chương trình hải quan điện tử và cơ chế một cửa quốc gia. Hiện nay, cơ bản tất cả các khâu thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hoá XNK, phương tiện vận tải XNC như: khai báo, nộp hồ sơ hải quan, phân luồng kiểm tra, trừ lùi giấy phép, thông quan hàng hoá... đã được thực hiện thông qua hệ thống từ năm 2020 tại 100% các chi cục Hải quan, với 100% các loại hình hải quan cơ bản, trên 99,56% tổng số doanh nghiệp thực hiện thủ tục hải quan.

Qua đó, giúp rút ngắn thời gian thông quan hàng hóa. Việc áp dụng chứng từ điện tử, khai báo điện tử, ứng dụng công nghệ mã QR thay thế hồ sơ giấy còn giúp tiết kiệm chi phí in ấn, văn phòng phẩm, giảm chi phí logisitcs nói chung.

Đồng thời, cơ quan Hải quan đã tổ chức, vận hành có hiệu quả Cổng thông tin một cửa quốc gia, một cửa ASEAN, giúp đơn giản hoá thủ tục hành chính, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại và xuất nhập khẩu.

Đến nay, Cơ chế một cửa quốc gia thực hiện kết nối thủ tục hành chính của 13 Bộ, ngành, với tổng số 250 thủ tục hành chính và trên 6,7 triệu bộ hồ sơ của gần 70 nghìn doanh nghiệp được xử lý.

Đối với việc vận hành Cổng thông tin một cửa ASEAN giúp đảm bảo chia sẻ thông tin chứng nhận xuất xứ (C/O) mẫu D điện tử với tất cả 9 nước thành viên ASEAN, tạo thuận lợi cho việc thực hiện thủ tục thông quan hàng hoá.

Công chức Chi cục Hải quan khu vực II giám sát hàng hóa nhập khẩu tại cảng Hiệp Phước Ảnh: T.H

Việt Nam đã thực hiện trao đổi thông tin C/O điện tử giữa Việt Nam – Hàn Quốc và đang phối hợp với các nước ASEAN để chuẩn bị trao đổi chính thức dữ liệu tờ khai hải quan ASEAN theo kế hoạch. Ngoài ra, các nước ASEAN cũng đang xây dựng giải pháp, lộ trình kết nối trao đổi chứng từ điện tử giữa ASEAN và các đối tác khác như: Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc.

Hiện đại hoá công tác kiểm tra, giám sát

Chia sẻ về công tác hiện đại hóa của ngành Hải quan, ông Đào Duy Tám cho biết, cùng với sự phát triển hoạt động thương mại, số lượng các kho, bãi, địa điểm phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa ngày một tăng.

Cơ quan Hải quan đã triển khai việc giám sát hàng hóa đưa vào, lưu giữ, đưa ra tại các khu vực cảng, kho, bãi địa điểm thông qua Hệ thống quản lý, giám sát hải quan tự động, giúp loại bỏ triệt để các bước thao tác thủ công, đảm bảo kết nối, chia sẻ thông tin kịp thời về hàng hoá giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp kinh doanh cảng và khắc phục được tình trạng ùn tắc tại cổng cảng, kho bãi.

Công tác kiểm tra, giám sát hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, quá cảnh được cải tiến đáng kể nhờ sự hỗ trợ của các trang thiết bị và công nghệ hiện đại.

Tại các cửa khẩu cảng biển, cửa khẩu đường bộ, cơ quan Hải quan đang nghiên cứu, đẩy mạnh hơn nữa việc ứng dụng công nghệ để tự động hóa quy trình kiểm tra, giám sát, thông quan hàng hóa và phương tiện qua biên giới và công tác giám sát hàng hoá ra, vào cảng.

Đối với việc hiện đại hoá công tác quản lý cảng biển, Chi cục Hải quan đang phối hợp với doanh nghiệp kinh doanh cảng để nghiên cứu, triển khai đồng bộ các giải pháp công nghệ và kỹ thuật nhằm đảm bảo việc chia sẻ dữ liệu về trạng thái hàng hoá theo thời gian thật giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp kinh doanh cảng và các bên có liên quan, từ đó, giúp các doanh nghiệp kinh doanh cảng, công ty logistics tối ưu hoá quá trình xếp dỡ hàng hoá, quy hoạch lộ trình di chuyển hiệu quả, giảm quãng đường vận chuyển, giảm tiêu hao nhiên liệu và tiết kiệm thời gian, chi phí.

Như vậy, việc triển khai thủ tục hải quan điện tử, cơ chế một cửa quốc gia và một cửa ASEAN và ứng dụng công nghệ thông tin, trang thiết bị hiện đại trong các khâu nghiệp vụ kiểm tra, giám sát hải quan tại cửa khẩu, kho, bãi, cảng...

Qua đó, đã tạo ra bước cải cách đột phá, thay đổi toàn diện cách thức quản lý đối với hàng hóa XNK; phương tiện xuất nhập cảnh giúp ngành Hải quan vừa đảm bảo được yêu cầu quản lý, nhưng vẫn tạo thuận lợi cho hoạt động luân chuyển hàng hoá, giúp giảm thời gian thông quan, giảm năng lượng phát thải trong quá trình chờ đợi hàng hoá và góp phần giúp doanh nghiệp kinh doanh cảng, doanh nghiệp XNK tối ưu hoá tuyến đường di chuyển của phương tiện vận tải, góp phần thúc đẩy phát triển logistics xanh.