Tổng cục Hải quan nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng xuất nhập khẩu

Toàn cảnh Hội nghị tại điểm cầu trụ sở Tổng cục Hải quan. Ảnh: T.Bình

Kim ngạch xuất nhập khẩu đạt gần 178 tỷ USD

Theo báo cáo tại hội nghị, bước vào năm 2024, bám sát các kế hoạch, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, cùng với tinh thần quyết tâm cao, Tổng cục Hải quan đã phát động phong trào thi đua với chủ đề năm 2024 “Đoàn kết - Kỷ cương - Sáng tạo, quyết tâm đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành Hải quan” để hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ trong năm 2024. Trong quý 1, các mặt công tác của toàn Ngành đạt nhiều kết quả tích cực.

Với các giải pháp cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan, tạo thuận lợi thương mại, quý 1/2024, hoạt động xuất nhập khẩu cả nước có sự phục hồi, tăng trưởng đáng ghi nhận.

Cụ thể, kim ngạch quý 1 đạt 177,96 tỷ USD, tăng 15,4 % (tương ứng tăng 23,79 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó xuất khẩu đạt 92,88 tỷ USD, tăng 16,8% (tương ứng tăng 13,33 tỷ USD); nhập khẩu đạt 85,08 tỷ USD, tăng 14% (tương ứng tăng 10,46 tỷ USD). Như vậy, cán cân thương mại trong quý 1/2024 xuất siêu 7,8 tỷ USD.

Về thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước, xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu của toàn Ngành, ngay từ đầu năm Tổng cục Hải quan đã ban hành Chỉ thị số 371/CT-TCHQ về việc thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2024, trong đó đề ra 5 nhiệm vụ chung và các giải pháp cụ thể cho từng lĩnh vực cần phải thực hiện quyết liệt.

Quý 1/2024 toàn Ngành thu được 88.354 tỷ đồng, đạt 23,6% dự toán được giao, giảm 4,2% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân giảm thu do kim ngạch nhập khẩu có thuế của một số mặt hàng chính giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2023. Điển hình như: nhóm xăng dầu nhập khẩu giảm 4% về trị giá, làm giảm thu khoảng 750 tỷ đồng; nhóm ô tô nguyên chiếc nhập khẩu giảm 19,3% về lượng và giảm 23,2% về trị giá, làm giảm thu khoảng 4.880 tỷ đồng.

Ngoài ra, số thuế Giá trị gia tăng được giảm khi thực hiện Nghị định số 94/2023/NĐ-CP, trong quý 1/2024 là hơn 4.000 tỷ đồng…

Tập trung đấu tranh ngăn chặn buôn lậu

Về công tác phòng, chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan đánh giá, quý 1/2024, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vận chuyển trái phép hàng hóa diễn biến rất phức tạp, nhất là dịp tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024. Đây là thời điểm nhu cầu hàng hóa tiêu dùng, thực phẩm, thức uống tăng cao, các đối tượng gia tăng tần suất hoạt động để thu lời bất chính, gây bất ổn giá cả, chất lượng hàng hóa không đảm bảo, ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng.

Phương thức, thủ đoạn phổ biến như: Khai báo không đúng tên hàng, đơn vị tính, chất lượng hàng hóa đối với các mặt hàng thuộc danh mục quản lý rủi ro hàng nhập khẩu của cơ quan Hải quan nhằm mục đích không đưa vào diện quản lý để được áp mức giá thấp, làm giảm số thuế phải nộp.

Khai báo tên hàng không đầy đủ các yếu tố, ảnh hưởng trực tiếp đến trị giá của hàng hóa như: nhãn hiệu, kích cỡ, chủng loại, chất lượng, công dụng... dẫn đến việc xác định dấu hiệu nghi vấn và xác định trị giá tính thuế không chính xác.

Đối với hàng xuất khẩu khi doanh nghiệp nhận được thông tin phân luồng (miễn kiểm tra thực tế hàng hoá) có thể đưa những container hàng hoá không đúng với khai báo để xuất khẩu; lợi dụng chính sách ưu đãi trong gia công, sản xuất xuất khẩu; khai báo không đầy đủ các thông tin về số, ngày cấp giấy phép xuất nhập khẩu tiền chất...

Tình hình hoạt động của tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất qua biên giới diễn biến hết sức phức tạp tại tuyến đường hàng không và tuyến đường biển. Hoạt động của các băng nhóm, đường dây tội phạm ma túy xuyên quốc gia lợi dụng chủ trương ưu đãi, thu hút đầu tư, hoạt động thương mại tìm cách thành lập doanh nghiệp ở Việt Nam để vận chuyển phương tiện, thiết bị, nguyên liệu, thuê kho bãi… phục vụ hoạt động sản xuất, vận chuyển trái phép ma túy từ nước ngoài vào Việt Nam và tiếp tục đưa đi nước thứ ba tiêu thụ.

Ngoài ra, tiền chất nhập khẩu cũng tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng, sử dụng điều chế, sản xuất trái phép ma túy.

Trước tình hình trên, với vai trò cơ quan tham mưu, giúp việc cho Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Ban chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã cụ thể hóa và triển khai các kế hoạch, chương trình công tác trọng tâm, trọng điểm ở từng địa bàn, nhằm cảnh báo, hướng dẫn địa phương về công tác kiểm soát chống buôn lậu trong địa bàn kiểm soát hải quan.

Đối với công tác kiểm tra sau thông quan, toàn Ngành đã thực hiện 339 cuộc, trong đó có 132 cuộc tại trụ sở người khai hải quan, 207 cuộc tại trụ sở cơ quan Hải quan. Tổng số tiền ấn định thuế và xử phạt vi phạm hành chính là 77,6 tỷ đồng, đã thực thu vào ngân sách nhà nước số tiền 71,52 tỷ đồng.

Nỗ lực tăng tốc trong quý 2

Xây dựng chương trình công tác trong quý 2/2024, toàn ngành Hải quan tập trung thực hiện tốt các nhóm nhiệm vụ với mục tiêu, giải pháp cụ thể.

Về công tác cải cách hành chính, đơn giản, tự động hóa quy trình thủ tục hải quan, tạo thuận lợi thương mại, tập trung vào các nhóm nhiệm vụ trọng tâm: hoàn thiện cơ chế chính sách; cải cách hành chính; hiện đại hóa hải quan; Cơ chế một cửa quốc gia, một cửa ASEAN; ứng dụng công nghệ thông tin và dịch vụ công trực tuyến; kiểm tra, giám sát hải quan; thu ngân sách; quản lý rủi ro; kiểm định hải quan.

Đối với công tác chống buôn lậu, tiếp tục phát huy vai trò tham mưu cho Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính tăng cường kiểm soát, đấu tranh đối với hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên tất cả các tuyến. Tập trung triển khai thực hiện Kế hoạch kiểm soát hải quan năm 2024 của Tổng cục Hải quan; tăng cường công tác dự báo, cảnh báo về các phương thức thủ đoạn buôn lậu, gian lận thương mại trong toàn Ngành.

Chú trọng đẩy mạnh các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát ma túy trong tất cả các khâu, các tuyến, các địa bàn, trong đó nòng cốt là các chi cục hải quan, các lực lượng chuyên trách kiểm soát ma túy của các cục hải quan địa phương; chú trọng công tác kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn tội phạm ma túy trong địa bàn hoạt động hải quan; ngoài địa bàn thì chủ động phối hợp với các lực lượng chức năng có liên quan.

Tại hội nghị, theo sự điều hành của Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Thọ, đại diện các vụ, cục khối cơ quan Tổng cục và các cục hải quan địa phương phát biểu tham luận làm rõ thêm kết quả công tác của đơn vị, đồng thời thể hiện sự quyết tâm, nỗ lực thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đề hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ quý 2, tạo đà bứt phá trong những tháng cuối năm để hoàn thành tốt nhiệm vụ cả năm 2024.

Phó Tổng cục trưởng yêu cầu các đơn vị tập trung vào các nội dung trọng tâm: tăng cường công tác quản lý, giám sát hải quan, nhất là một số địa bàn còn hạn chế về khu vực kiểm tra, giám sát hải quan; tiếp tục nghiên cứu các giải pháp để thực hiện Hải quan số, Hải quan thông mình; quá trình triển khai phải đảm bảo vận hành an toàn các hệ thống công nghệ thông tin hiện có để đảm bảo yêu cầu thông quan và quản lý của Ngành; việc sử dụng trang thiết bị phục vụ công tác, sửa chữa máy móc bị hỏng hóc, sự cố phải kịp thời…

“Về hoạt động buôn lậu vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp, đặc biệt là tình hình buôn bán ma túy, vận chuyển ma túy trên biển có gắn định vị; buôn lậu vàng…, các đơn vị phải luôn nêu cao cảnh giác và triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ để kịp thời phát hiện, bắt giữ, xử lý các vụ vi phạm”, Phó Tổng cục trưởng nhấn mạnh.

Về công tác tổ chức cán bộ, cần khẩn trương hoàn thiện dự thảo Quyết định thay thế Quyết định số 65/2015/QĐ-TTg quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng cục Hải quan; xây dựng vị trí việc làm để phù hợp với chế độ tiền lương mới; tăng cường kỷ cương, kỷ luật…

Đưa ra các giải pháp thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới, Phó Cục trưởng Cục Thuế Xuất nhập khẩu Nông Phi Quảng tham luận về tình hình thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp tạo thuận lợi thương mại, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, chống thất thu trong triển khai nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2024; Phó Cục trưởng Cục CNTT và Thống kê Hải quan Phạm Duyên Phương tham luận về triển khai hiệu quả Cơ chế một cửa ASEAN sẵn sàng cho thực hiện Hải quan số...

Đối với các cục hải quan địa phương, Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Phan Minh Lê tham luận về công tác giám sát quản lý về hải quan trong địa bàn, khó khăn, vướng mắc và đề xuất kiến nghị; Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hà Nội Hoàng Quốc Quang tham luận một số kết quả công tác trọng tâm nổi bật của Cục Hải quan Hà Nội trong quý 1 và kiến nghị, đề xuất; Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hải Phòng Trần Mạnh Hùng tham luận một số mặt công tác nổi bật của Cục Hải quan Hải Phòng trong quý 1/2024; Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn Nguyễn Anh Tài báo cáo về việc triển khai cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh; Phó Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Trị Hồ Sỹ Trị báo cáo về kinh nghiệm đấu tranh với tội phạm ma túy; Phó Cục trưởng Cục Hải quan Bà Rịa – Vũng Tàu Đàm Mạnh Hiếu tham luận về công tác thu ngân sách…

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh: Dù đối mặt nhiều khó khăn, nhưng với sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Tổng cục, nỗ lực của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động toàn Ngành, quý 1, ngành Hải quan đạt được nhiều kết quả tích cực.

Về nhiệm vụ công tác quý 2 và thời gian tới, Phó Tổng cục trưởng yêu cầu toàn Ngành tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trong báo của Tổng cục Hải quan. Trong đó cần tập trung vào các nhóm nhiệm vụ trọng tâm như: Tiếp tục hoàn thiện các đề án theo lộ trình được giao; tiếp tục tập trung nhiệm vụ cải cách thủ tục hành chính, hiện đại hóa hải quan.

Liên quan đến nhiệm vụ tạo thuận lợi thương mại Phó Tổng cục trưởng yêu cầu cần tiếp tục triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, song song đó chú trọng đẩy mạnh thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến thực hiện Hải quan số, Hải quan thông minh.

Đối với công tác kiểm tra, giám sát hải quan, kịp thời sửa đổi các quy trình liên quan phù hợp với thực tế; rà soát, đánh giá lại các kho, bãi, địa điểm kiểm tra, tập kết hàng hóa xuất nhập khẩu.

Về hợp tác quốc tế, theo kế hoạch, quý 2 tổ chức Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEAN, các đơn vị liên quan cần nêu cao tinh thần trách nhiệm để hoàn thành tốt các nhiệm vụ, đảm bảo tổ chức thành công hội nghị này.

Tiếp tục bám sát kế hoạch của Tổng cục Hải quan về kỷ niệm 80 năm thành lập Hải quan Việt Nam (10/9/1945-10/9/2025) và Hội nghị điển hình tiên tiến ngành Hải quan lần thứ VI năm 2025.

Đồng thời, toàn Ngành cần tiếp tiếp tục tăng cường công tác kỷ cương, kỷ luật.