Sự thay đổi sâu rộng trên thị trường tiêu dùng
Thanh toán qua QR code hay QR Pay đang thực sự “bùng nổ” tại Việt Nam. Báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (SBV) trong 9 tháng năm 2025 cho thấy, giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 43,32% về số lượng giao dịch và tăng 24,23% về giá trị so với cùng kỳ. Trong đó, những con số ấn tượng đến từ giao dịch qua QR Pay với số lượng giao dịch tăng 61,63% và giá trị tăng tới 150,67%.
Sự tăng trưởng bùng nổ này không chỉ đến từ tiện ích trong thanh toán nhỏ lẻ mà còn nhờ sự đa dạng trong điểm chấp nhận. Theo Payoo, QR code từ chỗ chỉ dùng tại quán ăn, cửa hàng tiện lợi, nay đã lan rộng tới các loại hình như cửa hàng điện tử, trang sức, thậm chí cả kênh đầu tư tài chính. Tổng công ty Thanh toán quốc gia (NAPAS) cho biết, đầu tháng 11/2025, mỗi ngày có khoảng 15 triệu giao dịch QR chạy qua hệ thống NAPAS, với tổng giá trị 40.000 tỷ đồng/ngày. Tính chung toàn hệ thống, NAPAS xử lý khoảng 35 triệu giao dịch/ngày, trong đó gần một nửa là giao dịch QR.
 |
| Giao dịch qua QR Pay tăng 61,63% về lượng và tăng tới 150,67% về trị giá trong 3 quý đầu năm 2025 |
Một yếu tố quan trọng giúp QR Pay phát triển mạnh mẽ là tiêu chuẩn hóa hệ thống QR. Trong năm 2025, NAPAS tiếp tục triển khai dịch vụ QR Payment với sự phối hợp của các ngân hàng, trung gian thanh toán và các đơn vị chấp nhận thanh toán. NHNN đóng vai trò định hướng chính sách, tiêu chuẩn kỹ thuật, đảm bảo khả năng kết nối nội địa và kết nối xuyên biên giới để người dùng Việt Nam có thể quét QR ở nước ngoài và ngược lại.
Việc này không chỉ làm đơn giản hóa quy trình thanh toán cho người dùng và doanh nghiệp mà còn tạo ra lớp bảo mật cao hơn, khả năng hoàn, hủy giao dịch linh hoạt và minh bạch hơn - yếu tố quan trọng để người tiêu dùng tin tưởng sử dụng lâu dài.
Khả năng mở rộng của QR Pay cũng thể hiện qua mục tiêu kết nối thanh toán xuyên biên giới. Mạng lưới thanh toán song phương qua QR với Thái Lan, Lào, Campuchia đã đi vào hoạt động hai chiều, trong khi đó, NAPAS tiếp tục các kế hoạch mở rộng sang Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc) đang được xúc tiến mạnh mẽ trong giai đoạn 2025-2026, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại, du lịch và giao dịch xuyên quốc gia.
Thách thức mới nổi và hướng phát triển bền vững
Dù tăng trưởng mạnh, QR Pay vẫn đối mặt với một số điểm khó khăn.
Trước tiên là vấn đề về bảo mật và quản lý rủi ro. Khi giao dịch QR trở thành chủ đạo, lượng dữ liệu thanh toán khổng lồ được tạo ra, đòi hỏi hệ thống phải có khả năng giám sát, phát hiện gian lận, ngăn chặn rửa tiền. Từ đó đòi hỏi cần nâng cao giải pháp bảo mật, hợp tác với các cơ quan quản lý để kiểm soát dòng tiền và biến động bất thường.
Bên cạnh đó, khoảng cách tiếp cận giữa vùng thành thị và nông thôn vẫn là thách thức. Mặc dù số lượng người dùng Mobile Money đã tăng, tuy nhiên việc mở rộng chấp nhận QR Pay tại các điểm bán nhỏ lẻ, đặc biệt tại các khu vực nông thôn, đòi hỏi thêm nỗ lực kết nối với các nhà bán lẻ truyền thống, hỗ trợ hạ tầng mạng và giáo dục người dân.
Dù việc chuyển từ QR chuyển tiền (VietQR) sang QR Pay (VietQRPay) mang lại nhiều lợi ích, nhưng các tổ chức thanh toán và ngân hàng cần đầu tư mạnh để nâng cấp hệ thống, đồng thời đảm bảo khả năng xử lý cao. Theo NAPAS, hệ thống này từng ghi nhận ngày cao điểm hơn 42,5 triệu giao dịch với tỉ lệ sẵn sàng đạt 99,99%, điều này đặt áp lực lớn lên hạ tầng kỹ thuật, đòi hỏi đầu tư liên tục để tránh nghẽn, trục trặc khi người dùng tăng cao.
Mặc dù tỷ lệ người dùng QR Pay đã rất cao, với khoảng hơn 60% người Việt từng sử dụng QR code để thanh toán, nhưng vẫn có những người tiêu dùng, đặc biệt là người lớn tuổi hoặc sống ở vùng sâu, vùng xa chưa hoàn toàn tin tưởng hoặc chưa làm quen với phương thức này. Do đó, việc tiếp tục đẩy mạnh giáo dục tài chính số, hướng dẫn sử dụng QR Pay an toàn và hiệu quả là rất cần thiết.
Có thể thấy, thanh toán số bằng QR Pay đang chuyển mình mạnh mẽ tại Việt Nam, trở thành phương thức thanh toán phổ biến, an toàn và linh hoạt. Sự tăng trưởng vượt bậc về số lượng và giá trị giao dịch, cho thấy người tiêu dùng ngày càng tin tưởng và thích nghi với kỷ nguyên không tiền mặt. Tuy nhiên, để giữ được “sức bật” này, cần giải quyết những thách thức về bảo mật, hạ tầng và tiếp cận. Khi đó, QR Pay sẽ không chỉ là xu hướng bùng nổ mà thực sự trở thành nền tảng thanh toán bền vững, góp phần thúc đẩy nền kinh tế số của Việt Nam.
