Nhiều vướng mắc trong việc xác định và xử lý vi phạm về xuất xứ hàng hóa

	Tiếp tục cảnh báo nhiều hành vi gian lận, giả mạo xuất xứ hàng hóa
	Hướng dẫn xác định trị giá, xuất xứ hàng hóa cho doanh nghiệp Nhật Bản
	Hải quan đóng vai trò quan trọng trong chống gian lận xuất xứ hàng hóa

Công chức Hải quan Đồng Nai kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu. Ảnh:N.H

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kiểm soát hải quan trên địa bàn, Cục Hải quan Đồng Nai gặp một số vướng mắc về việc kiểm tra xác định hành vi vi phạm xuất xứ hàng hóa xuất khẩu của các doanh nghiệp.

Cụ thể, Cục Hải quan Đồng Nai đã thực hiện kiểm tra sau thông quan tại trụ sở cơ quan Hải quan về xuất xứ hàng xuất khẩu đối với Công ty E.W và xác định Công ty E.W có dấu hiệu vi phạm về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu. Cụ thể, trong thời kỳ kiểm tra , Công ty E.W có phát sinh 2 tờ khai nhập khẩu (ngày 25/10/2018 và 6/11/2018) các mặt hàng bán thành phẩm có tổng trị giá trên 129.000 USD. Mặt hàng nhập khẩu là chân ghế, khung ghế, thanh viền ghế, thanh tựa khung ghế.

Qua đối chiếu bảng thông báo định mức tiêu hao nguyên liệu, vật tư cho một đơn vị sản phẩm, Cục Hải quan Đồng Nai xác định hàng hóa nhập khẩu tại tờ khai ngày 25/10/2018 đã được công ty tiến hành sản xuất đơn giản (chà nhám, lắp đinh vít, đinh chân…) rồi đóng thùng và xuất khẩu tại 3 tờ khai xuất khẩu ngày 30/10/2018, xuất khẩu vào thị trường Mỹ và công ty không thực hiện xin cấp C/O hoặc tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa. Còn tồn 500 cái chân ghế bằng gỗ cao su chưa xuất khẩu với tổng trị giá 910 USD.

Trên các tờ khai xuất khẩu này đều được khai báo hàng có xuất xứ Việt Nam tại dòng mô tả hàng hóa, đồng thời qua kiểm tra các chứng từ thuộc hồ sơ hải quan đều thể hiện dòng chữ “Country of origin: Viet Nam” và “Made in Viet Nam”.

Đối với hàng hóa nhập khẩu tại tờ khai ngày 6/11/2018, công ty đã tái xuất trả lại nhà xuất khẩu Trung Quốc.

Theo Cục Hải quan Đồng Nai, việc công ty E.W nhập khẩu bán thành phẩm, sau đó tiến hành sản xuất đơn giản rồi đóng thùng xuất khẩu và khai báo hàng có xuất xứ Việt Nam, dù công ty không xin C/O hàng xuất khẩu, là không phù hợp theo quy định tại Điều 9, Nghị định 31/201//NĐ-CP ngày 8/3/2018 của Chính phủ quy định chi tiết luật quản lý ngoại thương về xuất xứ hàng hóa, có dấu hiệu chuyển tải hàng hóa bất hợp pháp.

Tuy nhiên, do trường hợp Công ty E.W không phát sinh tờ khai xuất khẩu có C/O hoặc giấy chứng nhận tự xuất xứ nên không thể áp dụng Nghị định 185/2013/NĐ-CP ngày 15/11/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 124 /2015/NĐ-CP ngày 19/11/2015 của Chính phủ để xử phạt công ty.

Ngoài ra, hiện Cục Hải quan Đồng Nai còn gặp một số vướng mắc khác liên quan tới việc thực hiện quy định về khai báo xuất xứ trên tờ khai và trên nhãn hàng hóa đối với hàng hóa xuất khẩu. Cụ thể, các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành chưa có hướng dẫn việc xác định xuất xứ hàng hóa xuất khẩu trong trường hợp không đáp ứng quy tắc xuất xứ theo Thông tư số 05/2018/TT-BCT, đặc biệt hàng hóa được lắp ráp từ các nguồn nguyên liệu, linh kiện có nguồn gốc từ nhiều nước khác nhau.

Cục Hải quan Đồng Nai đặt vấn đề về việc, trường hợp hàng hóa xuất khẩu không đáp ứng quy tắc xuất xứ theo Thông tư 05 thì nhãn hàng hóa trên hàng hóa, bao bì hàng hóa xuất khẩu thể hiện dòng chữ “Made in Viet Nam” hoặc “Produced in Viet Nam” hoặc “Products of Viet Nam”… có được hay không?

Cùng với đó, trường hợp doanh nghiệp thực hiện gia công, sản xuất xuất khẩu công đoạn đơn giản không đáp ứng quy tắc xuất xứ theo quy định tại Thông tư 05 nhưng vẫn thực hiện ghi nhãn hàng hóa, khai báo xuất xứ Việt Nam trên tờ khai hải quan xuất khẩu, trên hàng hóa, bao bì hàng hóa xuất khẩu có bị xử lý theo Nghị định 185 về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hay không.

Ngoài ra, theo Cục Hải quan Đồng Nai, Điều 9 Nghị định 31/2018/NĐ-CP quy định về các công đoạn lắp ráp giản đơn còn chưa đầy đủ và rõ ràng. Do đó, cần có quy định cụ thể thế nào là gia công, chế biến, lắp ráp đơn giản áp dụng đối với từng ngành nghề cụ thể.

Thêm vào đó, trong trường hợp nghi ngờ doanh nghiệp gian lận xuất xứ hàng xuất khẩu nhưng doanh nghiệp không xin C/O cho mặt hàng đó thì cơ quan hải quan có thẩm quyền yêu cầu doanh nghiệp cung cấp bảng kê chi phí nguyên vật liệu đầu vào, đầu ra kèm hóa đơn chứng từ để tính toán, xác định xem hàng hóa có đáp ứng tiêu chí xuất xứ theo quy định tại Thông tư 05 hay không. Và cơ quan Hải quan có thẩm quyền bác bỏ xuất xứ doanh nghiệp đã khai báo trên bao bì, trên tờ khai xuất khẩu dựa vào kết quả tính toán, xác định nêu trên hay không?

Với các vướng mắc như trên, Cục Hải quan Đồng Nai đã có văn bản báo cáo, đề nghị Tổng cục Hải quan hướng dẫn xử lý.