Ngành Thuế đang chuyển đổi mạnh từ tư duy quản lý kiểm soát sang đồng hành, phục vụ

Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn phát biểu tại hội thảo

5 yếu tố cần quan tâm để tăng tính tuân thủ

Phát biểu tại hội thảo, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội Phan Đức Hiếu nhấn mạnh: Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đã nhấn mạnh tính tuân thủ pháp luật. Đây không đơn thuần là một nghĩa vụ mà là một văn hóa. Theo đó, từ chủ trương đến thể chế, bắt đầu đưa vào những quy tắc quản trị rủi ro, được nhấn mạnh, khuyến khích tính tuân thủ.

Từ kinh nghiệm cá nhân, người thực thi chính sách, ông Phan Đức Hiếu cho rằng có 5 yếu tố cần quan tâm để tăng tính tuân thủ.

Đầu tiên, từ góc độ của người thực thi pháp luật, ông Phan Đức Hiếu cho rằng khi làm luật, chính sách cần đáp ứng yêu cầu của người dân (tức quy trình, thủ tục, yêu cầu giảm thiểu tối đa vẫn đáp ứng mục tiêu quản lí nhà nước, không tạo thêm gánh nặng), tạo sự dễ dàng cho người dân và doanh nghiệp trong việc tuân thủ. Theo đó, cần rõ ràng các quy định.

Thứ hai, cần chuyển tư duy từ phương pháp quản lý quy trình sang mục tiêu.

Thứ ba, chuyển đổi số cần thay đổi tư duy.

Thứ tư, đối với cơ quan nhà nước, việc chủ động hỗ trợ người dân trong việc tuân thủ pháp luật vô cùng quan trọng. Theo đó, Nhà nước cần có cơ chế khuyến khích để phân biệt những người có lịch sử tuân thủ pháp luật với những người có lịch sử chấp hành pháp luật không tốt.

Cuối cùng, cơ quan thuế cần tích cực hơn nữa trong việc hỗ trợ người dân thực hiện chính sách pháp luật thuế.

Ngành Thuế đang chuyển mạnh từ tư duy quản lý sang phục vụ

Chia sẻ về công tác quản lý thuế, Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn nhấn mạnh, tự giác tuân thủ thuế không chỉ là mục tiêu mà các cơ quan thuế đều hướng tới, mà còn là thước đo sinh động phản ánh hiệu quả quản lý và mức độ tin tưởng của cộng đồng. Thực tiễn cho thấy, một hệ thống tài chính quốc gia chỉ thực sự bền vững khi người nộp thuế không chỉ nộp thuế vì nghĩa vụ pháp lý bắt buộc, mà còn vì niềm tin và sự đồng thuận trong xã hội – tức họ tin rằng đồng tiền thuế của mình được sử dụng minh bạch, công bằng và đem lại lợi ích chung.

Nhận thức rõ vấn đề này, ngành Thuế đang chuyển mạnh từ tư duy “quản lý - kiểm soát" sang "đồng hành - phục vụ”, với mục tiêu cao nhất là làm cho việc tuân thủ trở thành lựa chọn dễ dàng và có lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp. Người nộp thuế tuân thủ tốt sẽ được hỗ trợ, khuyến khích và tạo thuận lợi tối đa; ngược lại các vi phạm cũng sẽ được phát hiện và xử lý minh bạch, công bằng. Theo đó, các quy trình nghiệp vụ và hệ thống công nghệ thông tin của ngành thuế hiện nay hướng tới quản lý tuân thủ và quản lý rủi ro ở cấp độ cao hơn, tiên tiến hơn.

Toàn cảnh hội thảo

Phó cục trưởng Mai Sơn cũng cho biết, thực tế qua các đánh giá độc lập của VCCI, của cơ quan báo chí, cũng như kết quả phiếu khảo sát mức độ hài lòng của doanh nghiệp và người nộp thuế đối với cán bộ, công chức ngành thuế trong từng thủ tục tài chính. Ngành Thuế cũng phải tự đặt ra các thước đo để đánh giá, từ đó cải thiện và tạo dựng niềm tin.

Cơ sở để tạo dựng niềm tin trước hết là cải cách sâu rộng về hệ thống quản lý thuế và chính sách thuế. Cụ thể, ngành Thuế đã trải qua bốn giai đoạn cải cách và đến nay, thuế điện tử (ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý) đã trở thành nền tảng.

Ngành Thuế đang thực hiện chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu kết nối đa ngành, đa lĩnh vực, từ doanh nghiệp đến các bộ, ngành như ngân hàng, bảo hiểm, hải quan, công thương, nông nghiệp, tài nguyên và môi trường. Mục tiêu là tạo nên một hệ thống dữ liệu liên thông, phục vụ cho việc gợi ý tờ khai, đối chiếu thông tin, giúp người nộp thuế kê khai và nộp thuế dễ dàng hơn.

Hiện ngành Thuế cũng đang ứng dụng các công nghệ mới như blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI) trong hệ thống quản lý thuế thế hệ mới, dự kiến triển khai từ năm 2026. Mục tiêu là sử dụng phân tích dữ liệu lớn (big data) và quản lý rủi ro để nâng cao hiệu quả giám sát và hỗ trợ người nộp thuế.

Phó Cục trưởng Mai Sơn khẳng định, ngành Thuế cam kết sẽ tiếp tục xây dựng môi trường thuế thuận lợi, giảm thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho người nộp thuế. Theo tính toán, mục tiêu tới đây là cắt giảm khoảng 44% chi phí hành chính, cao hơn mức 30% yêu cầu chung. Đó là cam kết và cũng là mong muốn của ngành thuế để quản lý thuế ngày càng hiệu quả, góp phần mang lại nguồn lực cho phát triển đất nước và bảo đảm an sinh xã hội.