Ngành Thuế cam kết luôn đồng hành, hỗ trợ hộ kinh doanh trong việc chuyển đổi từ hộ khoán sang hộ kê khai

Hơn 18.500 hộ kinh doanh chuyển từ phương pháp khoán sang kê khai

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) Mai Sơn cho biết, theo chủ trương của Đảng, Quốc hội và Chính phủ, hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh sẽ bị bãi bỏ kể từ ngày 1/1/2026 và chuyển toàn bộ sang phương pháp kê khai.

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết trong 9 tháng đã có hơn 18.500 hộ kinh doanh chuyển từ phương pháp khoán sang kê khai. Ảnh: Đức Mỹ

Ngành thuế cũng thấu hiểu những băn khoăn và e ngại của các hộ kinh doanh về sự thay đổi này, nhưng thực tế phương pháp thuế khoán hiện nay đã bộc lộ những hạn chế, tạo rào cản cho công tác cải cách và hiện đại hóa so với doanh nghiệp.

Ông Mai Sơn khẳng định chủ trương này không nhằm mục đích tăng thu ngân sách, mà quan trọng hơn là xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiện đại hơn, tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của chính các hộ kinh doanh. Sự minh bạch sẽ giúp bà con chủ động nắm rõ doanh thu, chi phí, lãi lỗ hàng ngày để điều chỉnh kế hoạch kinh doanh trong tương lai.

Đồng thời, ngành Thuế đã và đang triển khai đồng bộ bốn nhóm giải pháp hỗ trợ chính: Thứ nhất, hoàn thiện thể chế chính sách, đề xuất sửa đổi pháp luật nhằm xóa bỏ thuế khoán và chuyển toàn bộ sang kê khai.

Đáng chú ý, tại Dự thảo Luật Thuế Thu nhập cá nhân đang đề xuất tính thuế trên thu nhập ròng (doanh thu trừ chi phí) đối với hộ kinh doanh có sổ sách kế toán đầy đủ, khuyến khích họ mạnh dạn đầu tư mở rộng kinh doanh mà không lo bị thiệt thòi về thuế so với doanh nghiệp.

Thứ hai, cải cách thủ tục hành chính và tăng cường dịch vụ thuế điện tử thông minh, với mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục và 30% chi phí tuân thủ (hướng tới 44%).

Ứng dụng eTax Mobile đang được nâng cấp để tự động đề xuất sẵn các chỉ tiêu doanh thu và thuế dựa trên dữ liệu hóa đơn, giúp việc kê khai trở nên đơn giản, nhẹ nhàng và giảm thiểu sai sót.

Thứ ba, đổi mới công tác tuyên truyền, chuyển mạnh từ hình thức hành chính sang phương châm tương tác đồng hành, cung cấp thông tin giải thích cặn kẽ, tránh ngôn ngữ pháp lý phức tạp, nhằm tạo dựng niềm tin cho bà con.

Thứ tư, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thuế, thay đổi tư duy cán bộ từ quản lý sang hỗ trợ và phục vụ. Đặc biệt, ngành thuế sẽ triển khai rộng rãi các tổ công tác hỗ trợ kinh doanh chuyển đổi tại tất cả các địa phương vào đầu năm 2026, thực hiện "cầm tay chỉ việc" hướng dẫn bà con từ A đến Z, bao gồm cả đăng ký mã số thuế, khai thuế lần đầu và sử dụng hóa đơn điện tử.

Phó Cục trưởng Cục Thuế cam kết, ngành thuế sẽ đồng hành và bổ sung các nội dung hướng dẫn vào tổ hỗ trợ, đặc biệt, không có sự truy thu thuế trở về trước đối với hộ khoán đang hoạt động bình thường, kể cả khi chuyển đổi từ ngày 1/1/2026. Việc truy thu chỉ xảy ra nếu hộ kê khai thiếu doanh thu hoặc HKD không khai báo mặt hàng kinh doanh mới.

Nhiều vướng mắc được tháo gỡ

Tại phiên thảo luận, đại diện cơ quan thuế cùng các cơ quan, ban ngành đã tập trung giải quyết nhiều vướng mắc chi tiết cho các tiểu thương, hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai.

Nhiều hộ kinh doanh còn lo lắng khi phải sửa lỗi hóa đơn điện tử bị sai tên hoặc sai giá. Ảnh: Đức Mỹ

Vấn đề hàng tồn kho lớn, hao hụt và nguồn gốc hàng hóa đầu vào không hóa đơn (mua từ nông dân, người nuôi trồng) cũng là mối quan tâm được ông Lê Nam (kinh doanh ngành phụ liệu hoa) và ông Đại Hiếu Khánh (hộ kinh doanh cà phê) nêu lên tại sự kiện.

Giải đáp nội dung này, ông Mai Sơn cho biết, đối với hàng hóa mua trực tiếp từ người nuôi trồng, hộ kinh doanh vẫn có thể sử dụng bản kê có xác nhận theo quy định để làm chứng từ đầu vào.

Đối với tỷ lệ hao hụt trong quá trình chế biến, đây là vấn đề kế toán; chi phí đầu vào (nguyên liệu, khấu hao, nhân công) sẽ được ghi chép để xác định giá bán. Cơ quan thuế sẽ đơn giản hóa chế độ kế toán, biến sổ ghi chép tay thành phần mềm đơn giản để bà con dễ xác định lãi - lỗ.

Các hộ kinh doanh lĩnh vực thẩm mỹ đề nghị các công ty phần mềm giảm giá do số lượng chuyển đổi lớn. Ảnh: Đức Mỹ

Liên quan đến chi phí và công nghệ, có hộ kinh doanh lĩnh vực thẩm mỹ đề nghị các công ty phần mềm giảm giá do số lượng chuyển đổi lớn. Ông Mai Sơn cho biết, vừa qua Thuế TP. Hồ Chí Minh đã ký kết với nhiều nhà cung cấp giải pháp (hơn 110 đơn vị toàn quốc) để cung cấp các gói ưu đãi.

Điển hình như đơn vị Viettel cung cấp combo giảm 50% chỉ còn 790.000 VNĐ, bao gồm 2.000 hóa đơn miễn phí và 1 năm chữ ký số miễn phí. Ông cũng đề nghị các nhà cung cấp giải pháp khác tiếp tục công khai và giảm chi phí tối đa để hỗ trợ cho hộ kinh doanh.

Với trường hợp của ông Huỳnh Vũ Bảo Tài (kinh doanh phụ tùng xe đạp) bày tỏ sự lo lắng khi phải sửa chữa hóa đơn điện tử bị sai sót. Về vấn đề này, ông Mai Sơn cam kết, các tổ công tác cơ quan thuế sẽ trực tiếp "cầm tay chỉ việc" hướng dẫn bà con thuần thục ngay từ đầu, hạn chế tối đa việc xử phạt hành chính.

Trả lời câu hỏi của một đại diện hộ kinh doanh thuốc tây có thể gộp hóa đơn bán lẻ của nhiều khách mua lẻ để giảm chi phí. Ông Mai Sơn ghi nhận nội dung này và sẽ nghiên cứu để tùy tình huống xác định mặt hàng nào có thể gộp được.

Tuy nhiên, ông Mai Sơn nhấn mạnh, việc xuất hóa đơn/biên lai là bình thường và đơn giản (máy POS siêu thị) và quan trọng để xác định chất lượng hàng hóa, bảo vệ người tiêu dùng.

Tại hội thảo nhiều nội dung vướng mắc cũng được đại diện các cơ quan chức năng, ban ngành giải thích và trả lời cụ thể. Ảnh: Đức Mỹ

Riêng đối với các hộ kinh doanh rau củ quả tại chợ đầu mối với đặc thù hàng hóa bất ổn, thất thoát, ông Nguyễn Nguyên Phương - Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh cũng thừa nhận tính bất ổn và cam kết Sở Công Thương sẽ làm việc với công ty quản lý chợ để xây dựng chương trình kết nối thương nhân với các đối tượng khách hàng ổn định (như bếp ăn tập thể, bếp ăn công nghiệp) để tạo nguồn tiêu thụ bền vững hơn.

Về thuế thương mại điện tử, nhiều hộ kinh doanh thắc mắc về việc xuất hóa đơn khi sàn đã thu hộ thuế. Phó Cục trưởng Cục Thuế cho biết, hiện nay có thể thỏa thuận ủy quyền cho sàn xuất hóa đơn và ngành Thuế cũng đang nghiên cứu điều chỉnh chính sách, có thể để người mua lựa chọn lấy hóa đơn hay không, để người bán/sàn xuất hóa đơn phù hợp với thực tiễn hơn.

Liên quan đến nội dung hỗ trợ về vốn, ông Nguyễn Quang Huy - Giám đốc Khối Khách hàng nhỏ và vừa ngân hàng VIB cho rằng, minh bạch hóa dòng tiền giúp hộ kinh doanh tăng cơ hội tiếp cận vốn.

Theo đó, VIB đã xây dựng gói sản phẩm vay vốn với lãi suất ưu đãi (6-7%) giúp hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp vay vốn dễ dàng hơn và hợp tác với công ty công nghệ để hỗ trợ giải pháp miễn phí.

Về hỗ trợ công nghệ, ông Trần Văn Chín - Chủ tịch Công ty cổ phần công nghệ Arobid cam kết hỗ trợ 100% miễn phí cho các hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp sử dụng nền tảng thương mại điện tử B2B của công ty, bao gồm cả hỗ trợ xây dựng hồ sơ, tập huấn quảng bá thương hiệu và kết nối mở rộng thị phần trong nước và toàn cầu.