Tuyến đường biển trở thành “điểm nóng” buôn lậu thuốc lá

Thuốc lá cất giấu trong bồn thép xuất khẩu bị phát hiện đầu tháng 6/2205

Buôn lậu cả container thuốc lá

Tại Hội nghị Hợp tác Hải quan Việt Nam – Trung Quốc lần thứ 17 về công tác chống buôn lậu vừa tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh, Chi cục trưởng Hải quan khu vực II Nguyễn Hoàng Tuấn đã chia sẻ những kết quả đạt được, các khó khăn, vướng mắc hiện nay cũng như đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm tăng cường hợp tác với Hải quan Trung Quốc về công tác chống buôn lậu thuốc lá trên tuyến đường biển.

Theo ông Nguyễn Hoàng Tuấn, qua thống kê các vụ buôn lậu do các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ gần đây xảy ra tại các khu vực vùng biển, cảng biển Việt Nam, có thể nói tuyến đường biển đã trở thành “điểm nóng” trong hoạt động buôn lậu các chất ma túy và mặt hàng thuốc lá.

Lợi dụng chủ trương tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại xuất nhập khẩu, việc cơ quan Hải quan áp dụng quản lý rủi ro trong thông quan hàng hóa, cùng với vị trí địa lý thuận tiện trong các tuyến vận tải hàng hải quốc tế, các cảng biển thuộc địa bàn TP. Hồ Chí Minh là địa điểm lý tưởng để các đối tượng buôn lậu lựa chọn tập kết, trung chuyển, chuyển tải, vận chuyển ma túy, thuốc lá đến các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là Trung Quốc với nhiều phương thức thủ đoạn tinh vi.

Nhận diện tình hình, Hải quan khu vực II đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc triển khai đồng bộ, kịp thời và có hiệu quả các kế hoạch, chương trình công tác chống buôn lâu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, quyết tâm không để xảy ra điểm nóng về tội phạm và các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới, gian lận thương mại tại địa bàn quản lý.

Trong 7 háng năm 2025, đơn vị đã phát hiện 1.209 vụ việc; trị giá hàng vi phạm hơn 5.500 tỷ đồng; tổng tiền phạt gần 80 tỷ đồng; cơ quan Hải quan khởi tố 2 vụ; chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 17 vụ.

Trong đó, Chi cục Hải quan khu vực II đã phát hiện, xử lý 2 vụ buôn lậu thuốc lá quy mô lớn.

Vụ thứ nhất, qua công tác nghiệp vụ, tiến hành kiểm tra hàng hóa, ngoài hàng hóa phù hợp theo nội dung khai báo là đồ nội thất bằng gỗ, còn phát hiện có số lượng lớn hàng hóa không khai báo, gồm 253.140 bao thuốc lá điếu xuất khẩu không có nguồn gốc hợp pháp, trị giá lô hàng vi phạm khoảng gần 12 tỷ đồng. Vụ việc đã được Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 khởi tố vụ án, chuyển cơ quan chức năng điều tra theo thẩm quyền.

Vụ thứ 2, ngày 31/5/2025, qua công tác thu thập thông tin, đánh giá rủi ro, Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 đã chủ động phối hợp với lực lượng chức năng, kịp thời phát hiện Công ty TNHH XNK Vạn Hồng Phúc xuất khẩu 8.400 cây thuốc lá điếu không có nguồn gốc xuất xứ hợp pháp, hiện vụ việc đã được đề nghị tiến hành khởi tố.

Thủ đoạn mới, tinh vi

Theo Chi cục trưởng Nguyễn Hoàng Tuấn, trong 2 vụ việc trên, các đối tượng rất tinh vi trong việc che dấu hàng hóa vi phạm. Đối với vụ việc thứ nhất, phía ngoài container là hàng hóa xuất khẩu đúng như khai báo, mặt hàng thuốc lá điếu được đối tượng đóng trong các thùng carton có bề ngoài như các thùng hàng nội thất thông thường và được cất giấu ở phần cuối container.

Đối với vụ việc thứ 2, đối tượng khai báo là bồn thép rỗng, nhưng cất giấu thuốc lá phía trong. Sau khi cho thuốc lá vào, cả 2 bồn thép được hàn lại, chỉ có một lỗ nhỏ không thể quan sát hay rút hàng ra được. Các lực lượng kiểm tra phải hàn, cắt, phá bồn thép mới đưa được toàn bộ số thuốc lá ra ngoài. Bên cạnh đó, bồn thép rất dày, khó kiểm tra, soi chiếu bằng máy soi hay các biện pháp nghiệp vụ, phương tiện kỹ thuật khác.

Ngoài 2 vụ việc trên, theo ông Nguyễn Hoàng Tuấn, qua công tác theo dõi, tổng hợp tình hình và kết quả bắt giữ một số vụ việc buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hoá qua biên giới của ngành Hải quan cho thấy bên cạnh phương thức, thủ đoạn mà các đối tượng buôn lậu thường sử dụng như khai sai tên hàng, chủng loại, số lượng, xuất xứ, trị giá hàng hóa... xuất hiện phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, khó lường nhằm qua mắt, trốn tránh sự kiểm soát của các cơ quan chức năng trong và ngoài nước.

Thuốc lá lậu ngụy trang trong bàn ghế xuất lậu bị Hải quan khu vực II bắt giữ. Ảnh: T.H

Tình hình trên đã đặt ra nhiều thách thức đối với công tác quản lý, kiểm tra, giám sát, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới của lực lượng Hải quan, trong đó có mặt hàng thuốc lá.

Để nâng cao năng lực nghiệp vụ, áp dụng hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép thuốc lá qua biên giới, trong thời gian tới, Hải quan khu vực II sẽ tập trung thực hiện một số công tác trọng tâm.

Một là, tăng cường công tác thu thập thông tin, nắm vững diễn biến tình hình tại các địa bàn, áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ Kiểm soát hải quan, tăng cường kiểm soát chặt chẽ tại các tuyến, địa bàn, mặt hàng trọng điểm, trọng tâm và các mặt hàng cấm, hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng có giá trị lớn, thuế suất cao,... nhằm chủ động ngăn chặn, phát hiện, bắt giữ và xử lý kịp thời hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, đặc biệt đối với mặt hàng thuốc lá.

Hai là, nâng cao hiệu quả công tác cảnh báo, dự báo tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và các phương thức, thủ đoạn cất giấu, vận chuyển trái phép thuốc lá qua biên giới trên địa bàn để đề ra phương án, xây dựng kế hoạch cụ thể, phối hợp đấu tranh, bắt giữ, xử lý hiệu quả.

Ba là, Hải quan khu vực II đề xuất thông qua 2 đơn vị chống buôn lậu của Hải quan Việt Nam và Hải quan Trung quốc tăng cường phối hợp chia sẻ, cung cấp thông tin tình báo, phối hợp kiểm soát container hàng hóa trung chuyển giữa các cảng biển lớn của Việt Nam trong đó có các cảng biển tại TP. Hồ Chí Minh và các cảng biển lớn, trọng yếu của Trung Quốc có lưu lượng hàng hóa trao đổi với Việt Nam lớn như Thâm Quyến, Hạ Môn, Phòng Thành Cảng...

Qua đó nhằm phân tích thông tin, kiểm soát tuyến đường, quản lý rủi ro hàng hóa, sớm phát hiện lô hàng nghi vấn có thuốc lá trong khuôn khổ các Thỏa thuận hợp tác, quy chế phối hợp, hiệp định hợp tác song và đa phương.