Công chức hải quan nói về cuộc chiến với tội phạm ma túy

Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu Đặng Văn Đức.

Manh động và có yếu tố xuyên quốc gia

Chia sẻ với Tạp chí Kinh tế - Tài chính, Phó Chi cục trưởng Chi cục Điều tra chống buôn lậu (Cục Hải quan) Đặng Văn Đức cho hay, thời gian qua, đặc biệt là trong những năm gần đây, tình hình tội phạm ma túy trên địa bàn hoạt động hải quan diễn biến ngày càng phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, manh động và có yếu tố xuyên quốc gia.

Đáng chú ý, các tuyến đường trọng điểm như đường bộ, đường hàng không và tuyến chuyển phát nhanh đang bị các đối tượng lợi dụng ngày càng nhiều để vận chuyển, trung chuyển, thậm chí sản xuất trái phép chất ma túy.

Trên tuyến đường bộ, các loại ma túy bị phát hiện, bắt giữ chủ yếu gồm heroin, ketamin, ma túy tổng hợp dạng viên (MDMA), cần sa và các chất hướng thần khác.

Phương thức thường gặp là các đối tượng lợi dụng việc nhập khẩu tiền chất dưới danh nghĩa nguyên liệu sản xuất hóa chất, mỹ phẩm, sau đó chuyển vào khu vực hẻo lánh để điều chế, sản xuất ma túy ngay trong nội địa, rồi tiêu thụ trong nước hoặc vận chuyển đi nước thứ ba. Các địa bàn trọng điểm về vận chuyển và sản xuất ma túy hiện nay có thể kể đến như Quảng Trị, Khánh Hòa, Hà Tĩnh, Điện Biên…

Một thủ đoạn phổ biến khác là lợi dụng xe khách tuyến Lào – Việt Nam, nhập cảnh qua các cửa khẩu đường bộ như Lao Bảo (Quảng Trị), Cha Lo (Quảng Bình).

Ma túy thường được cất giấu tinh vi trong các thùng carton, hộc ghế, hộc để đồ hoặc lẫn trong hàng hóa đi kèm, thậm chí nhét vào hành lý, tư trang của hành khách trên các tuyến vận tải hành khách quốc tế (Thái Lan – Lào – Việt Nam). Một số trường hợp, ma túy còn được giấu trong cabin, gầm xe, nắp ca pô hoặc container chứa hàng hóa quá cảnh.

Trên tuyến hàng không và chuyển phát nhanh, các cảng hàng không quốc tế như Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng tiếp tục là điểm trung chuyển ma túy từ châu Âu, châu Mỹ vào Việt Nam, hoặc từ Việt Nam ra nước ngoài như Australia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan (Trung Quốc)…

Ma túy thường được giấu trong hàng quà biếu, thực phẩm, linh kiện điện tử, khai báo là quà tặng phi mậu dịch. Một số đối tượng còn giấu trong người, hành lý cá nhân, thậm chí vùng kín để qua mắt lực lượng chức năng.

Thủ đoạn phổ biến là gửi kèm ma túy trong hàng quà biếu, thực phẩm, linh kiện điện tử thông qua các công ty chuyển phát nhanh, khai báo dưới dạng quà tặng, phi mậu dịch. Chủng loại ma túy chủ yếu là MDMA, cocaine, ketamin, cần sa, chất gây nghiện và hướng thần.

Đặc biệt, cần sa được ép thành bánh, hút chân không, rồi phủ thực phẩm có mùi nồng như mắm tôm, tỏi… để đánh lừa chó nghiệp vụ. Ngoài ra, vẫn xuất hiện hiện tượng hành khách cất giấu ma túy trong người, hành lý, với thủ đoạn nhét trong nội y, vùng kín - tuy không mới nhưng rất khó phát hiện.

Cán bộ công an hướng dẫn công chức hải quan sử dụng thiết bị test nhanh ma túy.

Cảnh báo nguy cơ sản xuất ma túy trong nước

Đáng chú ý, theo ông Đặng Văn Đức, xu hướng mới đáng báo động hiện nay là hoạt động sản xuất trái phép ma túy tổng hợp ngay trong nội địa Việt Nam. Không chỉ nhập khẩu và vận chuyển ma túy từ nước ngoài vào như trước, nhiều tổ chức tội phạm đã chuyển hẳn sang đầu tư cơ sở sản xuất ma túy tại chỗ, với quy mô công nghiệp và thiết bị hiện đại.

Điển hình là chuyên án triệt phá xưởng sản xuất ketamin tại Nha Trang, Khánh Hòa vào tháng 3/2025, với tang vật lên tới 1,4 tấn ketamin thành phẩm, hàng chục tấn tiền chất và hệ thống máy móc chuyên dụng. Đường dây này do các đối tượng người nước ngoài cầm đầu, núp bóng doanh nghiệp nuôi cá cảnh, xây dựng xưởng sản xuất ma túy tại khu vực nghĩa trang hẻo lánh với đầy đủ điện ba pha, máy ly tâm, xử lý mùi…

Trước diễn biến phức tạp của tội phạm ma túy trong địa bàn hoạt động hải quan, Chi cục Điều tra chống buôn lậu đã tham mưu lãnh đạo Cục Hải quan chỉ đạo và tổ chức triển khai nhiệm vụ phòng, chống ma túy (PCMT) trong toàn Ngành đảm bảo tính hệ thống, thống nhất, đồng bộ và hiệu quả.

Tăng cường công tác phối hợp

Để đấu tranh hiệu quả với tội phạm ma túy, ngoài nỗ lực của cơ quan hải quan cần hết sức chú trọng công tác phối hợp và hợp tác quốc tế.

Theo Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lưu Mạnh Tưởng, dưới sự chỉ đạo sát sao của Bộ Chính trị, Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng và Bộ Tài chính, các lực lượng (Hải quan, Công an, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển) đã chủ động, quyết liệt triển khai nhiều kế hoạch, chuyên án trọng điểm.

Công tác phối hợp trao đổi thông tin, bắt giữ, điều tra, xử lý tội phạm ma túy tiếp tục đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận. Nhiều vụ án lớn được phát hiện qua đường bộ, đường biển, đường hàng không và chuyển phát nhanh; nhiều đường dây xuyên quốc gia bị triệt phá, qua đó góp phần ngăn chặn từ sớm nguồn ma túy thẩm lậu vào nội địa.

Đặc biệt, các cơ quan chuyên trách phòng, chống tội phạm về ma túy (PCTPMT) đã phối hợp hiệu quả trong nắm tình hình tuyến, địa bàn trọng điểm; kịp thời chia sẻ thông tin về phương thức, thủ đoạn, đối tượng truy nã, tiền chất và ma túy mới. Hoạt động điều tra cơ bản, kiểm soát biên giới, cửa khẩu, cảng biển, hàng hóa XNK đã dần được triển khai đồng bộ, trách nhiệm.

Thời gian tới, công tác đấu tranh PCTPMT tiếp tục đặt ra nhiều thách thức, áp lực đối với các lực lượng chức năng.

Các đường dây xuyên quốc gia có xu hướng dịch chuyển địa bàn, lợi dụng công nghệ cao, ngụy trang tinh vi, chia nhỏ lô hàng, cất giấu ma túy trong hàng tiêu dùng thông thường, hành lý, phương tiện vận chuyển qua các cửa khẩu đường bộ, đường biển và đường hàng không.

Tình trạng sản xuất ma túy tổng hợp trong nội địa từ tiền chất bị lạm dụng tiếp tục tiềm ẩn nguy cơ cao, có dấu hiệu gia tăng. Các khu vực biên giới, cửa khẩu, cảng biển, khu du lịch, tàu thuyền neo đậu tiếp tục là địa bàn nhạy cảm, chịu áp lực lớn do tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động.

“Do đó, các lực lượng chuyên trách cần tiếp tục rà soát, đánh giá khách quan kết quả công tác phối hợp; chia sẻ thông tin, kinh nghiệm thực tế trong đấu tranh thành công các chuyên án, vụ việc; đồng thời thống nhất phương hướng chung để nâng cao hiệu quả đấu tranh thời gian tới…”, Phó Cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng nhấn mạnh.