 |
| Thị trường thương mại điện tử của Việt Nam phát triển nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. |
Sức bật ấn tượng của nền kinh tế số Việt Nam
Báo cáo “The Next Leap for E-Commerce in Southeast Asia” của Blackbox Research công bố tháng 10/2025 cho thấy, Việt Nam hiện dẫn đầu Đông Nam Á về tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử. Đây là kết quả phản ánh tinh thần khởi nghiệp năng động, năng lực logistics ngày càng hoàn thiện và khả năng thích ứng linh hoạt của doanh nghiệp trong môi trường số.
Theo khảo sát, 69% chuyên gia cho rằng các quy định mới về thuế, đặc biệt là chính sách khấu trừ thuế giá trị gia tăng, đang tạo ra khó khăn ngắn hạn cho người bán hàng trực tuyến nhỏ lẻ. Tuy nhiên, 85% chuyên gia vẫn bày tỏ niềm tin mạnh mẽ vào tiềm năng dài hạn của Việt Nam, nhấn mạnh rằng tinh thần đổi mới sáng tạo cùng khả năng thích ứng nhanh của doanh nghiệp chính là động lực then chốt giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng.
Các chuyên gia đánh giá, Việt Nam vượt trội hơn nhiều quốc gia trong khu vực ở các yếu tố thúc đẩy thương mại điện tử như hạ tầng logistics (84%), tính cạnh tranh của nền tảng (77%) và đổi mới trải nghiệm người dùng (70%). Tuy nhiên, chỉ 39% nhận định Việt Nam có môi trường pháp lý linh hoạt, cho thấy chính sách vẫn cần được hoàn thiện để theo kịp tốc độ phát triển của thị trường.
Ông David Black, Nhà sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Blackbox Research, nhận định: “Những gì đang diễn ra tại Việt Nam là câu chuyện về sự kiên cường. Đây là quốc gia có mức độ lạc quan tăng trưởng cao nhất Đông Nam Á, được thúc đẩy bởi khả năng thích ứng vượt trội và niềm tin sâu sắc vào các yếu tố nền tảng”.
Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra nghịch lý giữa sự lạc quan và rào cản chính sách vẫn còn hiện hữu. Việc điều chỉnh khung pháp lý, đặc biệt trong lĩnh vực thuế và hải quan, tuy gây áp lực ngắn hạn nhưng được kỳ vọng sẽ nâng cao tính minh bạch và tạo môi trường ổn định cho thương mại điện tử phát triển bền vững.
Hiện khoảng 80% doanh thu thương mại điện tử Việt Nam tập trung tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, cho thấy khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn vẫn còn lớn. Bên cạnh đó, rào cản thương mại xuyên biên giới vẫn tồn tại khi các quy định về hải quan, thuế và kiểm định chưa thống nhất, khiến chi phí mở rộng thị trường quốc tế của doanh nghiệp nhỏ còn cao.
5 “Đòn bẩy” bứt phá bền vững
Báo cáo của Blackbox Research nêu rõ 5 yếu tố chiến lược giúp Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng cao và nâng tầm cạnh tranh khu vực.
Một là, đầu tư bền vững vào nền tảng số. Các nền tảng thương mại điện tử đang trở thành “Kiến trúc sư” của hệ sinh thái số, kết nối người bán - người mua với logistics, thanh toán và tuân thủ pháp lý. 85% chuyên gia cho rằng nền tảng cần mở rộng vai trò này để hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ vượt qua rào cản kỹ thuật, trong khi 43% nhấn mạnh tầm quan trọng của đào tạo kỹ năng số.
 |
| Livestream và bán hàng đa kênh, giúp các nhà bán hàng chuyên nghiệp Việt Nam đạt doanh thu lớn. |
Hai là, đổi mới trải nghiệm người dùng. Khi người tiêu dùng Việt Nam ngày càng kỳ vọng cao về tốc độ, tiện ích và cá nhân hóa, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa trong vận hành, dịch vụ khách hàng và giao hàng sẽ giúp doanh nghiệp nhỏ cạnh tranh bình đẳng với thương hiệu lớn.
Ba là, hợp tác đa phương giữa Chính phủ, doanh nghiệp và nền tảng công nghệ. Hơn 57% chuyên gia cho rằng sự phối hợp này là yếu tố “Không thể thiếu” trong việc duy trì đà phát triển của kinh tế số. Mô hình “Đồng đầu tư” được khuyến nghị, trong đó Chính phủ tháo gỡ rào cản, nền tảng xây dựng hạ tầng, và doanh nghiệp chủ động đổi mới.
Bốn là, nâng cấp hệ thống logistics - yếu tố cốt lõi giúp Việt Nam gia tăng sức cạnh tranh. Đầu tư công - tư vào hạ tầng vận chuyển, kho bãi và dịch vụ giao hàng “Chặng cuối” sẽ giúp giảm chi phí, tăng tốc độ giao nhận và mở rộng thị trường.
Năm là, hoàn thiện khung pháp lý linh hoạt và hiện đại hơn. Việc đơn giản hóa thủ tục hành chính, cải cách thuế, áp dụng cơ chế thử nghiệm chính sách (sandbox) và quản lý dựa trên dữ liệu sẽ giúp Việt Nam duy trì đổi mới, đảm bảo tính minh bạch và công bằng cho toàn thị trường.
Theo đánh giá của Blackbox Research, hệ sinh thái thương mại điện tử Việt Nam đang ở giai đoạn bản lề, nơi cơ hội và thách thức song hành. Nếu Chính phủ tiếp tục kết hợp cải cách thể chế với tư duy đổi mới sáng tạo, cùng sự tham gia chủ động của doanh nghiệp và nền tảng số, Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên vai trò tiên phong trong hội nhập số ASEAN.
Có thể thấy, việc giữ vững tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất Đông Nam Á không chỉ là minh chứng cho năng lực cạnh tranh của Việt Nam mà còn khẳng định vị thế trung tâm năng động của nền kinh tế số khu vực.
