Buôn lậu biến tướng, Hải quan TP Hồ Chí Minh kiến nghị giải pháp ngăn chặn hiệu quả

Công chức Chi cục Hải quan CKSB quốc tế Tân Sơn Nhất kiểm đếm kim cương nhập lậu

Thủ đoạn ngày càng tinh vi

Theo đánh giá của Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua đường hàng không trong thời gian qua tương đối phức tạp.

Các đối tượng buôn lậu đã dùng nhiều thủ đoạn cất giấu tinh vi, giả mạo địa chỉ người gửi hàng, người nhận hàng; cố tình khai sai về tên hàng, mã số thuế hàng hóa, thuế suất, số lượng, trọng lượng, xuất xứ... để gian lận, trốn thuế.

Bên cạnh đó là phương thức khai báo sai lệch tên hàng hóa thực xuất nhập để được hệ thống phân luồng Xanh, Vàng; hàng hóa xuất khẩu có nguy cơ vi phạm về môi trường, chất thải nguy hiểm, vi phạm về nhãn mác, sở hữu trí tuệ, hàng hiệu…

Cùng với đó, vi phạm quy định về hàng hóa nhập khẩu thuộc danh mục hàng quản lý chuyên ngành, cụ thể: tự ý tiêu thụ hàng hoá được đưa về bảo quản chờ hoàn thành việc thông quan theo quy định, nhập khẩu hàng hoá phải kiểm tra chuyên ngành mà không có thông báo kết quả kiểm tra chuyên ngành; nhập khẩu hàng hóa phải có hạn ngạch, giấy phép nhập khẩu mà không có hạn ngạch, giấy phép theo quy định của pháp luật; khai báo sai về mã số thuế hàng hóa, thuế suất, tên hàng, số lượng, trọng lượng... dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp.

Sau 2 năm triển khai Kế hoạch số 111/KH-BCĐ389 của Ban chỉ đạo 389 quốc gia về tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua cảng hàng không quốc tế, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất đã phát hiện, bắt giữ 738 vụ vi phạm, thu nộp NSNN gần 8 tỷ đồng; đặc biệt đã bắt giữ gần 50 vụ vận chuyển trái phép chất ma túy, tang vật thu giữ gần 150 kg ma túy các loại và đã chuyển hồ sơ, tang vật cho PC04 – Công an TPHCM điều tra, xử lý theo quy định.

Theo lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, qua thực tế đấu tranh, bắt giữ cho thấy các đối tượng buôn bán, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy trong và ngoài nước thường cấu kết chặt chẽ với nhau, hình thành đường dây tổ chức tội phạm xuyên quốc gia hoạt động hết sức manh động liều lĩnh.

Các đối tượng vi phạm luôn nghiên cứu kỹ lưỡng và triệt để lợi dụng các chính sách tạo thuận lợi, thông thoáng cho doanh nghiệp, hành khách trong hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh để cất giấu, vận chuyển trái phép hàng hóa, ma túy với những phương thức, thủ đoạn tinh vi.

Đối với hàng hóa xuất khẩu, các đối tượng khai thác hình thức ma tuý được chèn lẫn, ngụy trang giấu trong hàng hoá xuất khẩu là quà biếu quà tặng, thiết bị điện tử; máy móc, thiết bị, dụng cụ nhà bếp, thực phẩm..., sử dụng các mạng xã hội để liên lạc với các đơn vị vận chuyển, thuê mướn người làm nghề giao nhận tự do, sử dụng các dịch vụ giao hàng công nghệ. Do đó rất khó truy xét đối tượng chủ mưu khi phát sinh vụ việc.

Đối với hàng hóa nhập khẩu, địa chỉ người nhận không rõ ràng, thay đổi địa chỉ hoặc từ chối nhận hàng khi cơ quan chức năng tiến hành các biện pháp nghiệp vụ... gây khó khăn cho công tác điều tra xử lý vi phạm.

Đối với hành lý của hành khách xuất nhập cảnh, đối tượng vi phạm cất giấu ma túy trong người, hành lý cá nhân, chèn lẫn trong các loại hàng hóa mang theo; thuê đối tượng để vận chuyển, kể cả đối tượng vận chuyển là người nước ngoài, khách du lịch xuất nhập cảnh ra vào Việt Nam.

Kiến nghị gỡ vướng

Cuối tuần qua, Ban chỉ đạo 389 quốc gia đã có buổi khảo sát, nắm tình hình công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất.

Đồng thời, đánh giá kết quả hoạt động 2 năm thực hiện Kế hoạch số 111/KH-BCĐ389 và việc triển khai thực hiện Kế hoạch số 133/KH- BCĐ ngày 30/11/2024 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về Cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 của Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất.

Tại buổi làm việc, lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất chỉ ra một số khó khăn, bất cập trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại. Theo đó, hiện nay, đối tượng vi phạm vẫn thường xuyên lợi dụng chính sách thông thoáng của nhà nước trong hoạt động xuất nhập khẩu, đặc biệt đối với hàng hóa xuất khẩu dạng quà biếu, quà tặng.

Thủ đoạn của các đối tượng là dùng địa chỉ người gửi và người nhận giả mạo, không rõ ràng; từ chối nhận hàng khi cơ quan chức năng tiến hành các biện pháp nghiệp vụ… gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý vi phạm.

Hiện nay, chưa có chế tài để xử lý đối với công ty làm dịch vụ giao nhận, công ty xuất nhập khẩu có liên quan đến hoạt động vận chuyển trái phép các chất ma túy, tiền chất.

Cùng với đó, không có nguồn kinh phí dự phòng, phục vụ hay hỗ trợ các cơ quan chức năng thực hiện trưng cầu giám định tang vật hoặc bồi hoàn thiệt hại cho hành khách trong những trường hợp kiểm tra, nhưng không phát hiện vi phạm…

Trường hợp bắt giữ đối tượng là người nước ngoài sử dụng những ngôn ngữ không phổ biến (Thái Lan, Lào, Campuchia, các nước châu Phi….) quá trình đấu tranh với các đối tượng này rất khó khăn do bất đồng ngôn ngữ, do thông dịch viên không có chuyên môn trong công tác đấu tranh với tội phạm nên hiệu quả khai thác, đấu tranh chưa cao.

Để nâng cao hiệu quả chống buôn lậu, Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất cũng đề xuất một số giải pháp.

Theo đó, thường xuyên chuyển giao, trao đổi thông tin cảnh báo các phương thức, thủ đoạn buôn lậu, các vụ vi phạm mới phát sinh; đặc biệt thông tin trao đổi giữa các sân bay quốc tế trong nước nhằm tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát phát hiện kịp thời các đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, đặc biệt là các hàng cấm thuộc danh mục Cites, hàng giả, hàng kém chất lượng thuộc nhóm hàng dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu.

Rà soát, cung cấp thông tin, văn bản hướng dẫn, đánh giá các phương thức thủ đoạn thường được các đối tượng lợi dụng để vi phạm và các thủ đoạn mới phát sinh; thông báo những kinh nghiệm hay, phương pháp đấu tranh có hiệu quả của các lực lượng chức năng cho các cục hải quan địa phương để qua đó có thể nắm bắt kịp thời tình hình thực tế và học hỏi được kinh nghiệm từ các địa phương khác nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…