Ba mô hình quản lý thuế mới đối với hộ, cá nhân kinh doanh

Đề án khuyến khích các hộ nhóm này chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp để được hưởng ưu đãi theo Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198. Ảnh: TL.

Ba nhóm hộ kinh doanh – ba phương thức quản lý phù hợp

Đề án xác định rõ ba nhóm hộ, cá nhân kinh doanh, tương ứng với phương pháp quản lý thuế khác nhau, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động.

Nhóm 1: Hộ kinh doanh có doanh thu dưới hoặc bằng 200 triệu đồng/năm.

Nhóm này được quản lý theo phương thức đơn giản, không phải nộp thuế GTGT và thuế TNCN, nhưng vẫn phải kê khai 2 lần/năm (đầu/giữa năm và cuối năm) để xác định nghĩa vụ thuế.

Hộ kinh doanh được khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử có mã khi giao dịch với người tiêu dùng.

Sổ kế toán được giản lược tối đa và được hỗ trợ phần mềm miễn phí. Việc mở tài khoản ngân hàng hay chuyển đổi phương pháp tính thuế là không bắt buộc.

Với hộ kinh doanh qua nền tảng thương mại điện tử, nếu sàn có chức năng thanh toán, sàn sẽ khấu trừ, kê khai và nộp thay thuế GTGT, TNCN theo tỷ lệ phần trăm doanh thu.

Trường hợp doanh thu cuối năm dưới 200 triệu đồng, hộ sẽ được hoàn thuế nộp thừa. Nếu sàn không có chức năng thanh toán, cá nhân phải tự kê khai, nộp thuế theo từng lần phát sinh, tháng hoặc quý.

Nhóm 2: Hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ trên 200 triệu đồng đến dưới hoặc bằng 3 tỷ đồng/năm.

Nhóm này bắt buộc nộp thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu, đồng thời có thể tự nguyện đăng ký phương pháp khấu trừ nếu đủ điều kiện.

Thuế GTGT phải nộp = Doanh thu x Tỷ lệ %.

Thuế TNCN phải nộp = Doanh thu x Tỷ lệ %.

Hộ, cá nhân kê khai theo quý và quyết toán cuối năm. Nếu có doanh thu trên 1 tỷ đồng và bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng, bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Hộ kinh doanh nhóm này phải mở tài khoản riêng phục vụ kinh doanh, được hỗ trợ phần mềm kế toán miễn phí, tư vấn pháp lý và hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử.

Trường hợp doanh thu trên 3 tỷ đồng trong 2 năm liên tiếp, hộ sẽ chuyển sang quản lý theo nhóm 3 từ năm kế tiếp.

Nhóm 3: Hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm.

Đây là nhóm áp dụng phương pháp khấu trừ, quản lý tương tự doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc vừa.

Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra – Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ. Thuế TNCN phải nộp = Thu nhập tính thuế x 17%, trong đó thu nhập tính thuế = Doanh thu – chi phí hợp lý.

Việc chuyển đổi sang mô hình mới sẽ góp phần chống thất thu. Ảnh: TL.

Hộ, cá nhân kê khai theo tháng hoặc quý, tùy quy mô, và quyết toán năm. Bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, mở tài khoản riêng và thực hiện chế độ kế toán như doanh nghiệp.

Đề án cũng khuyến khích các hộ nhóm này chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp để được hưởng ưu đãi theo Nghị quyết 68 và Nghị quyết 198.

Hướng tới nền quản lý thuế hiện đại, công bằng

Việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả quản lý của cơ quan thuế, mà còn tạo điều kiện để hộ kinh doanh được tham gia vào môi trường cạnh tranh lành mạnh, được hưởng quyền lợi và thực hiện nghĩa vụ thuế như các chủ thể kinh doanh khác.

Đối với hộ, cá nhân kinh doanh, việc kê khai minh bạch doanh thu và chi phí giúp họ có cơ hội phát triển chuyên nghiệp hơn, từng bước tiếp cận với mô hình doanh nghiệp, được hưởng các chính sách ưu đãi của Nhà nước, mở rộng quy mô và tăng khả năng tiếp cận vốn.

Về phía cơ quan thuế, việc chuyển đổi sang mô hình mới sẽ góp phần chống thất thu, giảm trốn lậu thuế, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý thông qua ứng dụng công nghệ và khuyến khích tuân thủ tự nguyện. Về lâu dài, đây cũng là biện pháp tiết kiệm nguồn lực, khi quy trình quản lý được số hóa và minh bạch hóa.

Ở tầm vĩ mô, cải cách này sẽ góp phần thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển đúng tiềm năng, đặc biệt là khối hộ và doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ; giảm khu vực phi chính thức, tăng đóng góp vào GDP, tạo thêm việc làm và xây dựng văn hóa kinh doanh tuân thủ pháp luật.

Có thể khẳng định, việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh là một bước tiến quan trọng trong cải cách hệ thống thuế Việt Nam, góp phần hoàn thiện thể chế, tăng tính công bằng, minh bạch, đồng thời hỗ trợ hộ kinh doanh phát triển bền vững.

Đề án này không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật trong quản lý thuế, mà còn là chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân, tạo động lực cho tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và mở rộng sản xuất, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội của đất nước trong giai đoạn mới.