Xu hướng áp dụng ESG trong ngành Tài chính – Ngân hàng tại Việt Nam

Sự kiện thu hút hơn 100 đại biểu tham dự, bao gồm các cơ quan quản lý, tổ chức tài chính và nhiều chuyên gia trong ngành, nhằm thảo luận về hành trình ESG của Việt Nam và chia sẻ kết quả từ Khảo sát tiến trình thực hành ESG năm 2025 của PwC.

ESG trở thành yếu tố chiến lược bắt buộc

Theo thông tin tại hội thảo, trên thế giới, việc tích hợp ESG đã chuyển từ tự nguyện sang yêu cầu chiến lược cốt lõi, được thúc đẩy bởi áp lực pháp lý, kỳ vọng từ nhà đầu tư và nhu cầu cấp thiết về tài chính hỗ trợ cho cho quá trình chuyển đổi. Trong đó, ngành tài chính đóng vai trò trung tâm trong sự chuyển đổi này, với nhu cầu đầu tư khí hậu toàn cầu ước tính khoảng 6,3 nghìn tỷ USD mỗi năm để đạt mục tiêu năm 2030.

Tại Việt Nam, ngành dịch vụ tài chính được xem là động lực quan trọng cho mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và chiến lược tăng trưởng xanh của quốc gia. Việt Nam cần khoảng 368 tỷ USD cho đến năm 2040, tương đương 6,8% GDP mỗi năm, để thực hiện các mục tiêu giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu. Điều này nhấn mạnh vai trò then chốt của các ngân hàng và tổ chức tài chính trong việc huy động vốn, định hướng dòng đầu tư vào các dự án phát thải thấp và quản lý rủi ro liên quan đến ESG.

Các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến trong công cuộc xây dựng khung tài chính bền vững. Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg đã ban hành Danh mục phân loại xanh đầu tiên, quy định tiêu chuẩn môi trường cho 45 ngành, kết hợp với việc thiết lập cơ chế xác minh tín dụng và trái phiếu xanh. Ngân hàng Nhà nước đặt kỳ vọng trong việc nâng tín dụng xanh lên 10% tổng dư nợ vào năm 2025.

Các chính sách này, cùng với các nghị quyết 57, 59, 66 và 68 của Bộ Chính trị, khẳng định ESG là nền tảng trong quá trình chuyển đổi kinh tế của Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ TN&MT) trình bày tại sự kiện.

Tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ TN&MT) đã giới thiệu lộ trình ESG tại Việt Nam và yêu cầu báo cáo phát triển bền vững phù hợp xu hướng toàn cầu. Đồng thời, ông cũng giới thiệu Danh mục phân loại xanh và các phương cách áp dụng tại Việt Nam. Trong đó, nhấn mạnh tác động của các quy định trên đối với hoạt động tín dụng và tài chính, yêu cầu minh bạch trong báo cáo và vững chắc trong quản trị để đáp ứng chuẩn mực và kỳ vọng của nhà đầu tư.

Từ cam kết ESG đến tác động cụ thể

Khảo sát tiến trình thực hành ESG năm 2025 của PwC cho thấy, mức độ áp dụng ESG trong ngành Tài chính Việt Nam đã vượt con số trung bình quốc gia trên nhiều khía cạnh. 92% tổ chức tài chính đã hoặc dự kiến đưa ra cam kết ESG trong vòng hai đến bốn năm tới so với 89% trên toàn thị trường. 51% đã triển khai các cam kết ESG, trong khi 62% có chiến lược ESG chính thức (chênh nhẹ so với mức 58% trên toàn thị trường), nhưng chỉ 19% cho biết các chiến lược đã hoàn thiện và tích hợp đầy đủ.

Mức độ trưởng thành quản trị cũng cải thiện rõ rệt với 81% hội đồng quản trị tham gia vào các chủ đề về ESG (so với mức chung 68%) và 89% bổ nhiệm lãnh đạo ESG (so với mức chung 75%), dù gần một nửa cho rằng thẩm quyền chưa rõ ràng. Tuy nhiên, dữ liệu và báo cáo vẫn đang là thách thức chính khi 78% thu thập dữ liệu ESG, nhưng chỉ 3% sử dụng công cụ phân tích dữ liệu nâng cao, và chỉ 33% áp dụng kiểm toán độc lập cho báo cáo ESG.

Phiên tọa đàm chuyên sâu với sự tham gia của các chuyên gia đến từ ACCA, PwC, MSB và Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường.

Những kết quả này là cơ sở cho phiên tọa đàm chuyên sâu với các chuyên gia đến từ ACCA, PwC, MSB và Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, tập trung vào cách thức chuyển các cam kết ESG sang tác động thực tế, như: các chuẩn mực quốc tế, khoảng cách giữa nhận thức và thực thi, cùng những bước đi thực tiễn để tích hợp ESG vào hoạt động tài chính, ngân hàng; Danh mục phân loại xanh của Việt Nam và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước với các chuẩn mực toàn cầu, cũng như việc giải quyết những thách thức dai dẳng về tài chính, báo cáo và đảm bảo tính minh bạch.

Dù đã có bước tiến nhưng khoảng trống dữ liệu vẫn tồn tại, cho thấy nhu cầu cấp thiết về một hệ thống quản lý mạnh mẽ và các công bố đáng tin cậy. ACCA và PwC nhấn mạnh vai trò của các chương trình đào tạo ESG bài bản, nhằm nâng cao năng lực kỹ thuật và sự tự tin của cấp lãnh đạo, đồng thời giúp các tổ chức tích hợp ESG vào chiến lược và vận hành.

Phiên thảo luận kết thúc với phần hỏi đáp, nơi các đại biểu trao đổi về những cách tiếp cận thực tế để đưa ESG vào đánh giá rủi ro tín dụng, phát triển sản phẩm xanh và tận dụng ưu đãi chính sách cho tài chính bền vững.

Theo bà Đinh Thị Quỳnh Vân – Chủ tịch PwC Việt Nam, ESG không còn là lựa chọn; mà là một yêu cầu chiến lược. Vì thế, các tổ chức tài chính cần gắn kết mạnh mẽ hơn giữa mục tiêu và lợi nhuận, nhận thức rõ giá trị của việc tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh.

Ông Tô Quốc Hưng – Giám đốc Quốc gia, ACCA Việt Nam, bổ sung: “Các chuyên gia tài chính là trung tâm của sự chuyển đổi này. Việc đào tạo đóng vai trò then chốt để thúc đẩy áp dụng ESG và tăng cường khả năng thích ứng”.

Ông Tô Quốc Hưng – Giám đốc Quốc gia, ACCA Việt Nam phát biểu tại sự kiện.

Để hỗ trợ doanh nghiệp biến các cam kết ESG thành tác động thực tế, PwC Việt Nam và ACCA Việt Nam sẽ triển khai chương trình đào tạo ESG. Chương trình sẽ kết hợp giữa lớp học chuyên đề do PwC dẫn dắt và các mô-đun trực tuyến của ACCA về chứng chỉ tài chính bền vững, chứng chỉ chuyên nghiệp về phát triển bền vững, với hai lộ trình: ESG Navigator (kiến thức nền tảng) và Leadership in Sustainability (tích hợp nâng cao vào chiến lược). Học viên hoàn thành sẽ nhận chứng chỉ chung PwC–ACCA, được công nhận về năng lực ESG.