Thúc đẩy mức độ trưởng thành ESG tại Việt Nam

Điểm tựa thúc đấy khả năng cạnh tranh

Ông Mai Viết Hùng Trân, Tổng giám đốc PwC Việt Nam phát biểu khai mạc tại sự kiện ra mắt báo cáo.

Theo đánh giá từ PwC, bức tranh ESG toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng với các quy định ngày càng nghiêm ngặt và yêu cầu minh bạch cao hơn.

Liên minh châu Âu hiện đang dẫn đầu với các chỉ thị như CSRD (Chỉ thị Báo cáo về tính bền vững) và CSDDD (Chỉ thị Thẩm định về tính bền vững doanh nghiệp), trong khi khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang chuyển dịch từ ban hành chính sách sang triển khai thực tế. ESG hiện không còn là cam kết tự nguyện mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc, dựa trên dữ liệu và được kiểm chứng độc lập.

Đối với một nền kinh tế định hướng xuất khẩu như Việt Nam, việc đáp ứng các tiêu chuẩn ESG quốc tế là điều kiện tiên quyết để duy trì khả năng cạnh tranh. Việt Nam cũng đã cam kết đạt phát thải ròng bằng không vào năm 2050 và trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045.

Mặc dù có động lực chính sách mạnh mẽ, khoảng cách giữa tham vọng và thực thi vẫn còn lớn do cường độ phát thải cao, các rào cản về mặt tài chính và những thách thức thể chế. Để duy trì khả năng cạnh tranh, các doanh nghiệp Việt Nam phải tích hợp ESG vào hoạt động cốt lõi và hài hòa với các mục tiêu phát triển bền vững ở cả cấp độ toàn cầu và quốc gia.

“Các doanh nghiệp Việt Nam đang bước vào một giai đoạn mới trong hành trình trưởng thành ESG. Sự chuyển dịch từ lập kế hoạch sang hành động đang ngày càng rõ nét hơn, nhưng chặng đường phía trước vẫn yêu cầu một chiến lược ESG tích hợp sâu rộng cùng dữ liệu thông minh và sự hợp tác chặt chẽ. ESG không chỉ là tuân thủ các tiêu chuẩn mà là xây dựng doanh nghiệp sẵn sàng cho tương lai,” ông Nguyễn Hoàng Nam, Lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn ESG, Phó Tổng giám đốc PwC Việt Nam cho biết.

Ông Nguyễn Hoàng Nam, Lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn ESG, Phó Tổng giám đốc PwC Việt Nam chia sẻ kết quả báo cáo.

Từ định hướng đến chiến lược ESG

Khảo sát Tiến trình thực hành ESG năm 2025 cho thấy, 89% đại diện doanh nghiệp tham gia khảo sát đã hoặc đang có kế hoạch cam kết ESG trong vòng 2 - 4 năm tới, tăng đáng kể so với mức 80% vào năm 2022. Tỷ lệ doanh nghiệp chưa có kế hoạch ESG đã giảm gần một nửa, chỉ còn 11%. Quan trọng hơn, thị trường đang trưởng thành nhanh chóng: hơn một nửa (54%) doanh nghiệp cho biết đã triển khai các cam kết ESG.

Tuy nhiên, các loại hình doanh nghiệp có tốc độ áp dụng ESG khác nhau:

Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục dẫn đầu với 71% đã triển khai cam kết ESG, chủ yếu do tuân thủ các tiêu chuẩn toàn cầu;

Doanh nghiệp niêm yết đang bắt kịp nhanh chóng, với 57% đã triển khai kế hoạch ESG, được thúc đẩy bởi áp lực từ nhà đầu tư và quy định pháp lý;

Doanh nghiệp tư nhân/chưa niêm yết có tiến bộ nhưng đang chậm lại phía sau. Chỉ 27% đã triển khai cam kết ESG, trong khi 23% vẫn chưa có kế hoạch, phản ánh sự tồn tại của những rào cản lớn hơn hoặc mức độ ưu tiên thấp hơn đối với việc thực hành ESG.

Những dữ liệu trên cho thấy, các yếu tố thúc đẩy việc triển khai ESG tại Việt Nam đã trở nên rõ ràng và thuyết phục, chủ yếu được định hình bởi áp lực từ bên ngoài và định hướng từ cấp lãnh đạo. Trong đó, tuân thủ là yếu tố chi phối chính, khả năng tiếp cận tài chính là yếu tố thúc đẩy hàng đầu, quản trị là trụ cột ESG phát triển mạnh nhất…

Thúc đẩy mức độ trưởng thành ESG tại Việt Nam

Phiên tọa đàm có sự tham gia của các diễn giả: bà Lăng Trịnh Mai Hương, Phó Vụ trưởng, Vụ Hợp tác Quốc tế, Kiểm toán Nhà nước; TS Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Shinec và ông David Falcon Adasme, Giám đốc ESG tại VinFast.

Theo đánh giá, khi chuyển từ cam kết ESG sang hành động cụ thể, các doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt với một loạt thách thức mới thay đổi theo từng giai đoạn trưởng thành của doanh nghiệp.

Với các doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát triển, rào cản chủ yếu đến từ nội bộ, bao gồm thiếu chiến lược ESG rõ ràng (70%), thiếu chuyên môn ESG (60%) và hệ thống đo lường chưa hoàn thiện (54%). Trong khi đó, các doanh nghiệp đã trưởng thành lại gặp phải những lực cản từ bên ngoài, như khoảng trống trong chính sách pháp lý (45%) và sự bất ổn kinh tế (38%), gây khó khăn cho việc mở rộng quy mô triển khai ESG.

Để tăng tốc trên hành trình ESG, các doanh nghiệp kêu gọi nhận được các yếu tố hỗ trợ thực tiễn.

Theo đó, doanh nghiệp mong muốn Chính phủ có các tài trợ tài chính gắn với phát triển bền vững (59%), tiêu chuẩn xanh và chứng nhận (56%) và luật định liên quan Phát triển bền vững kèm theo các ưu đãi (55%).

Về thị trường, các doanh nghiệp cần những giải pháp phù hợp với từng giai đoạn trưởng thành như lộ trình và đào tạo kiến thức nền tảng cho doanh nghiệp mới bắt đầu, và các công cụ chuyên sâu như hệ thống theo dõi dữ liệu phát thải và phân tích tính trọng yếu cho các doanh nghiệp đã triển khai ESG.

Cách tiếp cận kép này là chìa khóa để thúc đẩy mức độ trưởng thành ESG và tạo ra giá trị dài hạn cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam.