Thêm công cụ bảo vệ người tiêu dùng

Lực lượng Quản lý thị trường thực hiện kiểm tra xuất xứ hàng hóa lưu hành trên thị trường.

Dự thảo Thông tư mới của Bộ Công thương được xây dựng nhằm thay thế Thông tư số 15/2024/TT-BCT, theo quy định tại Điểm b, Khoản 2, Điều 18 Nghị định số 217/2025/NĐ-CP.

Văn bản này đặt mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và đặc biệt là bảo vệ NTD trong bối cảnh thị trường ngày càng phức tạp và đa dạng.

Phạm vi kiểm tra chuyên ngành được mở rộng đáng kể, bao gồm: An toàn kỹ thuật trong công nghiệp; an toàn thực phẩm; quản lý hóa chất; thương mại điện tử; kinh doanh đa cấp; xuất nhập khẩu hàng hóa; năng lượng (điện, xăng dầu, than, năng lượng tái tạo); bảo vệ quyền lợi NTD; xúc tiến thương mại; các dịch vụ công thuộc ngành Công Thương…

Điểm nổi bật của Dự thảo lần này là việc lấy NTD làm trung tâm trong hoạt động kiểm tra, giám sát. Thực phẩm, hàng hóa tiêu dùng, sản phẩm điện tử, các nền tảng mua sắm trực tuyến... sẽ được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng, nguồn gốc, độ an toàn và tính minh bạch thông tin.

Việc tăng cường kiểm tra nhằm đảm bảo rằng mọi sản phẩm, dịch vụ trước khi đến tay NTD đều phải đạt chuẩn, qua đó giúp giảm thiểu rủi ro, tránh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng len lỏi vào thị trường.

TMĐT cũng được Bộ Công Thương đưa vào trọng tâm kiểm tra chuyên ngành. Theo Dự thảo, hoạt động TMĐT cần được kiểm tra kỹ lưỡng về thông tin sản phẩm, chính sách đổi trả, xuất xứ hàng hóa. Đây là điểm quan trọng nhằm đảm bảo NTD khi mua hàng trực tuyến cũng được bảo vệ quyền lợi không kém gì khi mua sắm trực tiếp tại cửa hàng.

Dự thảo quy định Bộ trưởng Bộ Công Thương là người có thẩm quyền thực hiện kiểm tra chuyên ngành trên toàn quốc. Bên cạnh đó, lãnh đạo các đơn vị chuyên môn thuộc Bộ Công Thương như: Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Cục Xuất nhập khẩu, Cục Hóa chất, Cục Kỹ thuật an toàn và môi trường công nghiệp, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số… cũng có quyền tổ chức các cuộc kiểm tra.

Ở địa phương, Chủ tịch UBND các cấp có trách nhiệm tổ chức kiểm tra theo quy định tại Điều 6 của Nghị định số 217/2025/NĐ-CP. Thẩm quyền này sẽ được phân cấp phù hợp với tình hình quản lý tại từng địa bàn, giúp tránh bỏ sót các vấn đề tiêu dùng mang tính đặc thù địa phương.

Dự thảo Thông tư yêu cầu mọi hoạt động kiểm tra đều phải tuân thủ quy trình chặt chẽ, minh bạch, từ khâu ra quyết định kiểm tra, thông báo trước, lập đoàn kiểm tra đến lập biên bản và tổng hợp kết quả. Thời gian và địa điểm kiểm tra phải được thông báo ít nhất 5 ngày làm việc trước khi tiến hành.

Với hình thức kiểm tra từ xa (trực tuyến), phải có sự đồng thuận trước của đơn vị hoặc cá nhân bị kiểm tra. Trưởng đoàn kiểm tra chịu trách nhiệm báo cáo trung thực, đầy đủ và khách quan kết quả làm việc, đảm bảo cơ sở xác thực cho việc xử lý vi phạm nếu có, đồng thời tăng sự tin tưởng từ phía NTD.

Thông tư mới kỳ vọng sẽ tạo nên môi trường tiêu dùng ổn định, an toàn và minh bạch hơn, từ đó giúp người dân yên tâm khi lựa chọn sản phẩm, dịch vụ. Khi hệ thống kiểm tra chuyên ngành được tổ chức chặt chẽ, hàng hóa không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng hoặc gian dối thông tin sẽ khó lọt lưới, giúp lành mạnh hóa thị trường tiêu dùng.