Tăng cường đấu tranh, dập tắt các điểm nóng về buôn lậu

Lực lượng Kiểm soát hải quan thực hiện nhiệm vụ trên biển. Ảnh: T.Bình.

Lợi dụng thương mại điện tử, chuyển phát nhanh để buôn lậu

Theo Cục Hải quan, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ còn diễn biến phức tạp, phạm vi rộng, đối tượng nhiều, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và lòng tin của nhân dân, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước.

Hàng hóa vi phạm đa dạng không chỉ được sản xuất trong nước, mà còn sản xuất ở nước ngoài, sau đó đưa vào thị trường trong nước tiêu thụ bằng nhiều đường khác nhau như nhập khẩu chính ngạch, tiểu ngạch, nhập lậu, gian lận thương mại...

Theo Cục Hải quan, cập nhật từ đầu năm đến 15/9/2025, ngành Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý hơn 13.000 vụ việc vi phạm; khởi tố 15 vụ và chuyển khởi tố 93 vụ.

Đặc biệt, vẫn tiếp diễn tình trạng lợi dụng hình thức kinh doanh trên các sản thương mại điện tử, các mạng xã hội và lợi dụng hoạt động bưu chính, chuyển phát nhanh, từ đó đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để thực hiện các hành vi buôn lậu, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Tuyến biên giới phía Bắc (tiếp giáp với Trung Quốc), những ngày cuối năm, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép háng hoá qua biên giới diễn biến phức tạp, tập trung ở đường tiểu ngạch hai bên cánh gà của các cửa khẩu lớn.

Các mặt hàng buôn lậu chủ yếu là vải, quần áo may sẵn, phụ tùng ô tô, máy điều hòa, máy phát điện, các loại hàng điện tử và pháo nổ, thực phẩm đông lạnh, giống gia cầm... do Trung Quốc sản xuất. Điều này tiềm ẩn nguy cơ hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng không được kiểm chứng ảnh hưởng đến sức khoẻ người tiêu dùng.

Phương thức và thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu chủ yếu vẫn lợi dụng địa hình đường biên sát khu dân cư, có nhiều lối mòn thông sang lãnh thổ hai nước, dùng xe máy vận chuyển hàng nhập lậu qua nhiều công đoạn để đến điểm tập kết rồi cất giấu trên các phương tiện xe khách, “xe cóc”, từ đây, hàng hóa tiếp tục được vận chuyển vào nội địa, hợp thức giấy tờ để tiêu thụ công khai...

Ngoài ra, tuyến biên giới tiếp giáp với Lào, Campuchia, tuyến biển và tuyến hàng không cũng được đánh giá tiềm ẩn nguy cơ cao về buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa.

Đáng chú ý, gần đây, tuyến biên giới Việt Nam - Lào là điểm nóng về ma túy. Thủ đoạn chủ yếu của tội phạm là chia thành nhiều nhóm nhỏ, mỗi nhóm phụ trách một công đoạn vận chuyển; cất giấu ma túy trong hàng hóa, hành lý, nông sản, hoặc các ngăn, thùng bí mật được gia cố trên phương tiện.

Các đối tượng sử dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội (Telegram, Zalo, Facebook, Messenger...), thiết bị định vị để kiểm soát và điều hành hoạt động vận chuyển; sử dụng các đơn vị trung gian như shipper, công ty chuyển phát nhanh để giao dịch và vận chuyển ma túy.

Hàng hóa có dấu hiệu giả mạo xuất xứ Việt Nam do lực lượng hải quan bắt giữ.

Kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm

Trước dự báo nêu trên, Cục Hải quan vừa ban hành Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026.

Cụ thể, Cục Hải quan chỉ đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc tăng cường công tác quản lý nhà nước về hải quan, phát hiện kịp thời, chính xác và xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới dịp Tết Nguyên đán; đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội, bình ổn giá cả thị trường, bảo vệ người tiêu dùng, chống thất thu ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, các đơn vị cần tăng cường điều tra, nắm tình hình về địa bàn, tuyến vận chuyển hàng hóa, vụ việc, hiện tượng, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh và người có liên quan phục vụ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Đặc biệt, cần ngăn chặn hiệu quả hoạt động mua bán, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trước, trong và sau tết Nguyên đán; chấm dứt các điểm nóng về buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Cục Hải quan yêu cầu quá trình tổ chức triển khai kế hoạch phải đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, không làm ảnh hưởng hoặc cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa bình thường, đúng pháp luật của các tổ chức, cá nhân.

Đồng thời, yêu cầu các đơn vị được phân công thực hiện kế hoạch phải nêu cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, chủ động tổ chức lực lượng, tập trung nguồn lực, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan nhằm phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Tại Kế hoạch, Cục Hải quan giao các nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, nhất là Chi cục Điều tra chống buôn lậu và các chi cục hải quan khu vực.