Siết chặt quản lý hàng tạm nhập - tái xuất

Ảnh minh họa

Trước tình hình trên, Tổng cục Hải quan đã xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các đơn vị chuyên môn, các cục hải quan tỉnh, thành phố rà soát toàn bộ hàng hóa tạm nhập-tái xuất, áp dụng các biện pháp cần thiết tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện, xử lí vi phạm. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nghiệp vụ, Tổng cục Hải quan đã phát hiện được nhiều vấn đề bất cập.

Qua công tác kiểm tra thực tế và thu thập thông tin trong quá trình thực hiện nghiệp vụ thực tế tại các cửa khẩu, lực lượng Hải quan phát hiện hồ sơ cấp giấy phép và việc thực hiện tạm nhập-tái xuất hàng hóa còn nhiều vấn đề. Tổng cục Hải quan đã xác lập chuyên án, tổ chức đấu tranh với DN lợi dụng loại hình tạm nhập - tái xuất để buôn lậu. Kết quả điều tra bước đầu cho thấy, đối với hàng hóa XNK phải có giấy phép, hàng tạm nhập-tái xuất, một số DN đã lợi dụng việc cơ quan cấp giấy phép không có điều kiện thẩm tra tính xác thực của các chứng từ trong bộ hồ sơ xin cấp phép để làm giả chứng từ.

Điển hình qua xác minh việc thanh toán tiền của một số lô hàng tạm nhập-tái xuất, Cục Điều tra chống buôn lậu-Tổng cục Hải quan nhận thấy các DN Việt Nam không trực tiếp thanh toán tiền mua hàng cho đối tác nước ngoài mà ủy quyền cho người mua hàng trực tiếp thanh toán, DN Việt Nam chỉ nhận phần chênh lệch giữa giá mua và giá bán. Đối chiếu với Điều 12, Nghị định số 12/2006/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế và các hoạt động đại lí mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hóa với nước ngoài, Cục Điều tra chống buôn lậu nhận định đây là hiện tượng các DN Việt Nam chỉ làm dịch vụ giao nhận hàng hóa cho các đối tác nước ngoài.

Vấn đề xử lí đối với hàng hóa kinh doanh tạm nhập-tái xuất vi phạm các qui định của Luật Bảo vệ môi trường, vi phạm Công ước Basel chưa thống nhất giữa các cơ quan có thẩm quyền, vô tình đã tạo điều kiện cho các đối tượng buôn lậu lợi dụng kẽ hở để vi phạm, gây nhiều khó khăn cho công tác điều tra, chống buôn lậu của cơ quan quản lí. Theo Cục Điều tra chống buôn lậu, quy định hàng vi phạm về bảo vệ môi trường là phế liệu, rác thải bị xử lí buộc tái xuất hoặc tiêu hủy nhưng thực tế chi phí để tiêu hủy rác thải là rất lớn, trong khi đó một số mặt hàng tại Việt Nam hiện nay chưa có công nghệ tiêu hủy đảm bảo tiêu chuẩn.

Trường hợp buộc tái xuất theo Công ước Basel (tái xuất về nơi XK hoặc tái xuất sang nước thứ ba) không thực hiện được trên thực tế vì có thể DN XK tuyên bố phá sản hoặc do không xác định được nước XK mà chỉ xác định là cảng trung chuyển hoặc không tìm được nước thứ ba để tái xuất. Do đó, các vụ việc vi phạm trên phần lớn được xử lí vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả buộc tái xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam. Trong trường hợp khi bị lực lượng chức năng phát hiện, DN sẵn sàng chịu hình thức xử lí vi phạm hành chính và căn cứ vào quyết định xử lí để tái xuất lô hàng. Từ đó, DN lợi dụng kẽ hở của pháp luật để tiếp tục NK mặt hàng cấm, ảnh hưởng đến môi trường.

Huệ Minh