 |
| Các chuyên gia cho rằng, thời gian tới, cần phải quy định rõ trách nhiệm bồi thường của các sàn TMĐT và nền tảng livestream. Đồ họa: TT |
Đề xuất lập cơ quan giải quyết tranh chấp riêng cho TMĐT
Góp ý cho Dự thảo Luật TMĐT, đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng) nhấn mạnh sự cần thiết phải quy định rõ trách nhiệm bồi thường của các sàn TMĐT và nền tảng livestream khi để sản phẩm giả mạo hoặc gây hại cho người tiêu dùng xuất hiện thông qua hệ thống của mình.
Theo bà Tú Anh, các nền tảng hiện nay đang sử dụng thuật toán để ưu tiên hiển thị các sản phẩm, nội dung quảng bá đến người tiêu dùng. Tuy nhiên, không phải lúc nào thuật toán này cũng đảm bảo tính xác thực của hàng hóa. Đặc biệt là trong trường hợp quảng cáo không đúng sự thật, hàng giả hoặc kém chất lượng..., người tiêu dùng là đối tượng bị ảnh hưởng.
Bà Tú Anh cho rằng, việc buộc các sàn TMĐT và nền tảng livestream chủ động bồi thường trong trường hợp này sẽ tạo ra áp lực tài chính tích cực, buộc họ phải nâng cao công tác kiểm duyệt và sàng lọc nội dung trước khi hiển thị.
Bên cạnh vấn đề trách nhiệm bồi thường, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh cũng đề xuất bổ sung quy định yêu cầu các nền tảng phải công khai đầy đủ thông tin về sản phẩm và nhà bán hàng trước khi giao dịch được hoàn tất. Thông tin này cần bao gồm nguồn gốc, chất lượng, thông số kỹ thuật... nhằm giúp người tiêu dùng có đủ dữ liệu để đưa ra quyết định mua sắm đúng đắn và giảm rủi ro bị lừa đảo.
Đây là một bước đi cần thiết trong bối cảnh TMĐT đang phát triển mạnh, nhưng vẫn tồn tại nhiều vấn đề về minh bạch thông tin và kiểm soát chất lượng sản phẩm.
Về cơ chế giải quyết tranh chấp, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh đánh giá hệ thống khiếu nại hiện nay còn hạn chế và thường gây bất lợi cho người tiêu dùng. Để khắc phục tình trạng này, bà đề xuất thành lập một cơ quan giải quyết tranh chấp TMĐT độc lập và xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp, xử lý nhanh.
Theo bà Tú Anh, những giải pháp này sẽ giúp người tiêu dùng có một địa chỉ đáng tin cậy để khiếu nại, đồng thời tăng cường khả năng tiếp cận công lý trong môi trường số.
Một điểm đáng chú ý khác trong phát biểu của đại biểu Tú Anh là đề xuất bổ sung cơ chế tố tụng tập thể trong lĩnh vực TMĐT. Theo bà, người tiêu dùng hiện nay, đặc biệt là khi bị thiệt hại bởi các tập đoàn công nghệ lớn thường khó có đủ nguồn lực để khởi kiện riêng lẻ.
Việc cho phép một nhóm người tiêu dùng cùng khởi kiện sẽ tăng cường sức mạnh pháp lý, tạo thế cân bằng hơn giữa người tiêu dùng và các nền tảng công nghệ cũng như giúp rút ngắn thời gian xử lý tranh chấp và tăng tính răn đe.
Sẽ giao thêm nhiệm vụ cho Cục TMĐT
Cùng quan điểm về việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong TMĐT, đại biểu Nguyễn Hải Nam (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP Huế) cho rằng, giao dịch trên không gian mạng có đặc thù riêng đòi hỏi phải có một cơ quan chuyên trách xử lý tranh chấp. Ông cho rằng, người tiêu dùng cần một địa chỉ rõ ràng, đáng tin cậy để bảo vệ mình khi có tranh chấp phát sinh từ các hoạt động mua bán trực tuyến.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Hải Nam cũng đề nghị Ban soạn thảo Luật làm rõ sự khác biệt trong cách quản lý giữa nền tảng TMĐT và mạng xã hội. Theo ông Hải Nam, nền tảng TMĐT có đầy đủ quy trình từ đặt hàng, giao hàng đến thanh toán. Trong khi đó, mạng xã hội chủ yếu là kênh giao tiếp, cung cấp thông tin, không tham gia trực tiếp vào quá trình giao dịch. Nếu áp dụng chung một quy định quản lý là không phù hợp.
Đại biểu Nam cũng đề xuất xem xét lại Điều 21 trong dự thảo Luật, quy định yêu cầu giám sát toàn bộ hoạt động livestream nhằm đưa ra giải pháp phù hợp hơn với đặc thù của từng loại hình công nghệ.
Giải trình trước Quốc hội, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến và làm rõ hơn trách nhiệm của các bên trung gian trong TMĐT, đặc biệt là các sàn thương mại và người livestream.
Trước đề xuất thành lập cơ quan giải quyết tranh chấp độc lập, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, việc này sẽ không thực hiện do yêu cầu tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết 18. Thay vào đó, Bộ Công thương sẽ giao thêm nhiệm vụ cho Cục TMĐT và Kinh tế số. Cơ quan này sẽ đóng vai trò đầu mối kết nối và hỗ trợ xử lý tranh chấp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cũng ghi nhận ý kiến về việc cần có cơ chế quản lý khác nhau đối với các nền tảng TMĐT, mạng xã hội và cá nhân livestream. Ông cho biết, Ban soạn thảo sẽ tiếp tục làm rõ các khái niệm pháp lý và bổ sung các quy định về truy xuất nguồn gốc với hàng hóa rủi ro cao; cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo...
