Lưu ý đối với doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ

Chế biến cá ngừ xuất khẩu tại Công ty Thủy sản Bình Định. Ảnh: T.H

Thêm thách thức cho doanh nghiệp

Theo bà Nguyễn Hà - chuyên gia thị trường cá ngừ của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong năm 2025, Ecuador tăng tốc xuất khẩu mặt hàng cá ngừ đã tạo áp lực cạnh tranh trực tiếp cho Việt Nam ở các thị trường châu Âu và châu Á, đặc biệt với các sản phẩm cá ngừ đóng hộp và loin cá ngừ đông lạnh - phân khúc mà cả 2 nước đều tham gia mạnh.

Theo VASEP, Ecuador đang tận dụng lợi thế đánh bắt ở vùng biển Đông Thái Bình Dương và chi phí chế biến cạnh tranh để chiếm thêm thị phần, trong khi Trung Quốc vẫn là một nguồn cung rẻ tiếp tục làm thay đổi cán cân giá.

Sự gia tăng cung các sản phẩm cá ngừ từ Ecuador có thể tác động ngược tới giá cá ngừ vằn và cá ngừ vây vàng nguyên liệu trên toàn cầu, tạo biến động cho chi phí đầu vào của các nhà máy sản xuất cá ngừ.

Bên cạnh đó, việc Ecuador tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu vào EU (hiện là thị trường lớn của họ), các doanh nghiệp Việt Nam có thể mất lợi thế nếu không nâng cao được khả năng truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn bền vững.

Về giá, các sản phẩm cá ngừ của Trung Quốc giá rẻ hơn ở một số phân khúc, như phân khúc loin cá ngừ hấp đông lạnh, đã làm thay đổi chuỗi cung ứng tại khối thị trường châu Âu. Vì vậy, các doanh nghiệp Việt Nam cần chiến lược để tránh bị cạnh tranh thuần túy bằng giá.

Khuyến nghị cho ngành cá ngừ Việt Nam

Trước tình hình cạnh trạnh ngày càng gia tăng, theo VASEP, các doanh nghiệp Việt Nam có thể tăng cường khả năng truy xuất nguồn gốc và chứng nhận bền vững mà EU và các chuỗi bán lẻ lớn ưu tiên nguồn cung có truy xuất rõ ràng. Các doanh nghiệp Việt Nam nên tăng đầu tư vào hệ thống giám sát, chuỗi cung ứng minh bạch và các chứng nhận như MSC…

Đồng thời, gia tăng giá trị cho các sản phẩm, cụ thể là phát triển sản phẩm chế biến cao cấp (như loin chế biến theo tiêu chuẩn, cá ngừ đóng gói tiện dụng, sản phẩm cho thị trường nhãn hiệu riêng) để tránh cạnh tranh thuần túy về giá…

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần da dạng hóa thị trường xuất khẩu. Theo đó, song song với EU, cần khai thác sâu hơn thị trường châu Á (Trung Quốc, ASEAN, Nhật, Hàn) và đàm phán thương mại để giảm rào cản, học hỏi chính sách Ecuador khi họ mở cửa sang Trung Quốc.

Các doanh nghiệp cần theo dõi chiến lược giá và nguồn cung của đối thủ. Do Trung Quốc và Ecuador có thể điều chỉnh chiến lược bán hàng, chẳng hạn bán thăn cá ngừ giá rẻ để giành thị phần, doanh nghiệp Việt Nam cần tối ưu hóa chi phí, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng và xây dựng thương hiệu bền vững.

Để xuất khẩu bền vững, doanh nghiệp tăng cường chế biến sâu. Ảnh: T.H

Ecuador đã và đang củng cố vị thế là một “cường quốc” cá ngừ vào năm 2025 bằng tăng khối lượng xuất khẩu, mở rộng thị trường và cải thiện quản lý nghề cá — xu hướng này vừa là cơ hội (mở rộng chuỗi cung ứng, hợp tác) vừa là thách thức trực tiếp cho Việt Nam trong cạnh tranh về thị trường và giá cả.

Để ứng phó hiệu quả, đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải nhanh chóng nâng cao tiêu chuẩn bền vững, đa dạng hóa sản phẩm và thị trường, đồng thời tăng cường năng lực quản lý nguồn lợi hải sản để bảo đảm vị thế cạnh tranh lâu dài.

Trong 9 tháng năm 2025, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam mang về 705 triệu USD, giảm 3% so với cùng kỳ năm 2024. Dù kim ngạch giảm nhẹ, song cơ cấu thị trường và sản phẩm cho thấy nhiều tín hiệu chuyển dịch tích cực theo hướng nâng cao giá trị và mở rộng thị trường mới.

Theo VASEP, nhiều khả năng xuất khẩu cá ngừ cả năm 2025 sẽ đạt khoảng 930–950 triệu USD, giảm nhẹ so với năm 2024. Để duy trì đà tăng trưởng, các doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường, mở rộng sang Trung Đông và châu Phi, đồng thời đẩy mạnh sản phẩm GTGT, sản phẩm có giá trị cao và đạt chứng nhận bền vững, nhằm giảm rủi ro từ các rào cản thương mại.