EU giảm 50% số lượng cảnh báo đối với nông sản Việt

Nâng cao vị thế của nông sản Việt

Sáng 30/10, tại Lâm Đồng, Văn phòng SPS Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức hội nghị “Cập nhật các quy định và cam kết về an toàn thực phẩm và kiểm dịch động, thực vật (SPS) trong Hiệp định EVFTA và UKVFTA”.

Đánh giá tại hội nghị cho thấy, hiện Việt Nam là một trong những quốc gia có ít sản phẩm bị kiểm soát biên giới. Chỉ còn 4 sản phẩm nằm trong danh sách kiểm tra gồm: sầu riêng (tần suất kiểm tra 20%); đậu bắp và ớt chuông (50% kèm chứng thư); thanh long (30%). So với nhiều quốc gia khác, việc giảm số lượng sản phẩm bị kiểm soát xuống chỉ còn 4 mặt hàng là một thành quả đáng ghi nhận.

Đặc biệt, trong 9 tháng của năm 2025, số lượng cảnh báo từ EU đối với nông sản xuất khẩu của Việt Nam giảm khoảng 50% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh nỗ lực cải thiện chất lượng và tuân thủ quy định của các DN.

Phát biểu tại hội nghị, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cho biết, sau hơn 5 năm triển khai EVFTA, thương mại nông sản giữa Việt Nam - EU đạt nhiều kết quả tích cực, nâng cao giá trị gia tăng và củng cố vị thế nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nhiều ngành hàng trọng điểm như cà phê, hạt tiêu, thủy sản và rau quả đã tận dụng hiệu quả cơ hội từ hiệp định.

Toàn cảnh hội nghị.

“Điều này rất đáng mừng, khẳng định nông sản Việt Nam xuất khẩu sang EU đã đạt chất lượng cao, được đánh giá nghiêm ngặt. Kết quả này có được nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc triển khai các giải pháp cấp bách, lâu dài nhằm giữ vững uy tín, nâng cao vị thế của nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế”, ông Nam nhấn mạnh.

Đối với thị trường Vương quốc Anh, cũng theo ông Nam, sau 4 năm thực hiện Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ireland (UKVFTA), mặt hàng nông sản, thực phẩm của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này duy trì mức tăng trưởng bình quân khoảng 10% mỗi năm.

“Đây là tín hiệu tích cực cho thấy tiềm năng lớn và hiệu quả rõ rệt từ việc triển khai các cam kết thương mại song phương”, ông Nam nói.

Doanh nghiệp không nên chủ quan

Bên cạnh thuận lợi trong xuất khẩu nông sản sang các thị trường Việt Nam có ký kết hiệp định thương mại tự do (FTA), điển hình như EU và Vương quốc Anh, theo ông Nam, vẫn tồn tại không ít thách thức, đặc biệt liên quan đến an toàn thực phẩm và kiểm soát dịch bệnh.

Thống kê của Văn phòng SPS Việt Nam cho thấy, mỗi năm Việt Nam nhận khoảng 1.000 thông báo từ các thị trường thuộc 166 thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Trong đó, EU và Vương quốc Anh là hai thị trường có số lượng thay đổi quy định về an toàn thực phẩm và kiểm dịch nhiều nhất.

Đối với thị trường EU, quy định về mức dư lượng tối đa của thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh thay đổi thường xuyên. Một số hoạt chất được phép tăng, trong khi một số khác bị giảm. Đặc điểm quan trọng là EU quy định chi tiết mức dư lượng tối đa theo từng sản phẩm và từng ngành hàng.

Nông sản Việt được ghi nhận tại thị trường EU. Ảnh tư liệu.

Dẫn ví dụ, cùng một loại trái cây nhưng từng giống khác nhau lại có mức dư lượng khác nhau đối với từng hoạt chất, lãnh đạo Văn phòng SPS Việt Nam nhấn mạnh: “Đây là yếu tố các DN và cơ quan quản lý cần đặc biệt lưu ý khi xuất khẩu sang thị trường này”.

Ngoài ra, quy định về kiểm soát biên giới của EU cũng khác biệt so với nhiều quốc gia khác. Cứ 6 tháng, EU sẽ xem xét việc nhập khẩu từ các nước thứ ba. Nếu DN tuân thủ tốt các quy định về kiểm soát biên giới, an toàn thực phẩm và bao bì, nhãn mác, EU sẽ điều chỉnh tần suất kiểm tra, tăng hoặc giảm tùy theo mức độ tuân thủ.

Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam lưu ý, các DN không được chủ quan. Theo dữ liệu của Văn phòng SPS Việt Nam, ngay cả những lô hàng nhỏ, như 3 kg ớt khô, nếu không kiểm soát đúng mức dư lượng cũng có thể bị EU cảnh báo. Đây là lời nhắc nhở quan trọng về việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, kể cả với những lô hàng nhỏ, nhằm đảm bảo uy tín và chất lượng nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Với xuất khẩu nông sản sang Vương quốc Anh, bà Nguyễn Thị Ngọc Hòa (Phòng Nghiệp vụ, Văn phòng TBT Việt Nam), đặc biệt lưu ý về các khía cạnh liên quan xuất xứ, địa chỉ của DN chịu trách nhiệm sau Brexit.

Về xuất xứ, Vương quốc Anh đã thay đổi cụm từ từ “EU”/“non-EU” sang “UK”/“non-UK” trong nhiều trường hợp. Ví dụ, hướng dẫn của Vương quốc Anh chỉ rõ: từ ngày 1/1/2024, nếu không đủ thông tin quốc gia thì ghi “Origin: non-UK”.

Về địa chỉ của DN chịu trách nhiệm (FBO), bắt buộc phải có địa chỉ tại Vương quốc Anh của FBO, nếu FBO không ở Vương quốc Anh thì phải có địa chỉ của nhà NK tại Vương quốc Anh (trước ngày 31/12/2023 chỉ cần có địa chỉ của FBO trong EU).

“Cần phân biệt rõ thị trường Vương quốc Anh và EU. Vương quốc Anh có các quy định chuyển tiếp, theo hướng thị trường riêng hậu Brexit, dẫn tới DN phải xem riêng nhãn cho Vương quốc Anh và nhãn cho EU nếu bán tại hai thị trường”, bà Hòa nói.

Từ góc độ địa phương, ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh, việc Việt Nam tham gia các FTA thế hệ mới mở ra cơ hội lớn cho nông sản Việt Nam thâm nhập các thị trường yêu cầu cao về chất lượng, an toàn thực phẩm, kiểm dịch và truy xuất nguồn gốc.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội còn nhiều thách thức, đòi hỏi ngành nông nghiệp nâng cao năng lực quản lý, đổi mới công nghệ sản xuất, chế biến và kiểm soát chất lượng.

Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, DN và hiệp hội ngành hàng trong công tác tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng vùng nguyên liệu và cơ sở chế biến đạt chuẩn xuất khẩu, nhằm nâng cao vị thế nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.