Đổi mới công nghệ - Động lực bứt phá cho công nghiệp hỗ trợ

Tọa đàm “Gia tăng hàm lượng công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp hỗ trợ”.

Công nghệ - điểm nghẽn của doanh nghiệp trong nước

Tại Tọa đàm “Gia tăng hàm lượng công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm công nghiệp hỗ trợ” do Tạp chí Công Thương tổ chức, ông Chu Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết: ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã có bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp vẫn chỉ dừng lại ở các công đoạn giản đơn, giá trị gia tăng thấp. Hiện mới có khoảng 300 doanh nghiệp đủ năng lực tham gia chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn như Samsung, Toyota, Honda.

Tỷ lệ nội địa hóa trong nhiều ngành mới đạt 30-40%, chưa đáp ứng kỳ vọng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ trình độ khoa học - công nghệ hạn chế, năng lực nghiên cứu và phát triển (R&D) yếu, thiếu vốn đầu tư cho thiết bị hiện đại và nhân lực kỹ thuật chất lượng cao.

Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội chia sẻ: trong hơn 1.000 doanh nghiệp của Thủ đô, chỉ có khoảng 35% đạt tiêu chuẩn quốc tế, phần lớn còn nhỏ và lúng túng khi tiếp cận các yêu cầu kỹ thuật khắt khe của chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Nếu không đổi mới sáng tạo và đầu tư công nghệ, doanh nghiệp sẽ khó chen chân vào chuỗi giá trị của các tập đoàn FDI”, ông Vân nhấn mạnh. Đây là cảnh báo sát thực cho nhiều doanh nghiệp vẫn còn “loanh quanh” trong mô hình gia công giá rẻ - vốn khó có thể cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay.

Chính sách đồng bộ, doanh nghiệp chủ động để bứt phá

Theo ông Chu Việt Cường, muốn tháo gỡ điểm nghẽn công nghệ, cần triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp, đặc biệt là cụ thể hóa chính sách của Nghị định số 205/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ. Nghị định này mở rộng không gian cho đổi mới công nghệ, liên kết công - tư, R&D và tăng quyền tự chủ cho các trung tâm kỹ thuật trong tư vấn chuyển giao, thử nghiệm, tiêu chuẩn hóa sản phẩm.

Công nghiệp hỗ trợ được coi là nhân tố then chốt để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Tuy nhiên, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, cần coi doanh nghiệp là trung tâm, hỗ trợ thực chất về thuế, tín dụng, đất đai và đào tạo nhân lực. Bên cạnh đó, địa phương cần chủ động hơn trong việc xây dựng các khu công nghệ cao như ở Hàn Quốc (Techno-Park), kết nối doanh nghiệp với các nhà đầu tư FDI, tạo môi trường thuận lợi để phát triển công nghệ cao.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Cao Văn Hùng, Giám đốc Phát triển thị trường quốc tế Công ty CP Cơ khí chính xác Smart Việt Nam cho rằng: yếu tố then chốt để gia nhập chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn là đầu tư theo chiều sâu, chuẩn hóa quy trình và xây dựng văn hóa chất lượng.

Theo ông Hùng, “gia tăng hàm lượng công nghệ là lối thoát duy nhất giúp sản phẩm có giá trị gia tăng cao, tạo rào cản cạnh tranh mà không phải doanh nghiệp giá rẻ nào cũng vượt qua được”.

Thực tế cho thấy, khi nâng cấp công nghệ, doanh nghiệp không chỉ củng cố vị thế trong nước mà còn có thể tiến lên các cấp cung ứng cao hơn, mở rộng thị trường, đạt biên lợi nhuận lớn hơn. Chính phủ và Bộ Công Thương thời gian qua đã ban hành nhiều cơ chế khuyến khích đầu tư đổi mới công nghệ, phát triển nhân lực kỹ thuật cao và thúc đẩy nội địa hóa.

Sự vào cuộc của Nhà nước, sự hỗ trợ từ hiệp hội và đặc biệt là nỗ lực tự thân của doanh nghiệp sẽ là chìa khóa giúp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam thoát khỏi “vòng tròn gia công”, vươn tới mục tiêu công nghiệp xanh, bền vững và có hàm lượng công nghệ cao - nền tảng cho một nền kinh tế độc lập, tự chủ trong kỷ nguyên số.