 |
| Việt Nam đang có cơ hội lớn để định vị ngành bao bì Việt Nam trên bản đồ thế giới. |
Khai phá thị trường quốc tế
Thống kê dữ liệu từ ITC Trade Map, kim ngạch xuất – nhập khẩu hai nhóm HS 4819 và HS 3923 lần lượt đại diện cho bao bì giấy và bao bì nhựa, giai đoạn 01/2024- 06/2025, xuất khẩu bao bì giấy luôn duy trì mức cao (dao động từ 115-153 triệu USD mỗi tháng), xuất khẩu bao bì nhựa ổn định nhưng ở mức thấp hơn (35-66 triệu USD mỗi tháng).
Xét riêng 6 tháng năm 2025, xuất khẩu bao bì tăng 8,6% so với cùng kỳ (lần lượt bao bì giấy tăng 9,8% và bao bì nhựa tăng 4,7%). Bao bì giấy có mức xuất siêu 405 triệu USD trong nửa đầu năm 2025, ngược lại, bao bì nhựa nhập siêu 36,2 triệu USD.
Với những cán cân như vậy, bao bì giấy chính là nhóm tiềm năng dẫn dắt ngành bao bì Việt Nam trên thị trường quốc tế.
 |
| Kim ngạch xuất - nhập khẩu bao bì giai đoạn 01/2024 - 06/2025 |
Về cơ cấu thị trường, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc là ba điểm đến xuất khẩu lớn nhất của bao bì Việt Nam, chiếm tỷ trọng cao và ổn định, khẳng định sức cạnh tranh tại các thị trường đòi hỏi tiêu chuẩn khắt khe.
Đặc biệt, khi ngành bao bì Việt Nam được hưởng lợi từ các FTA như EVFTA, CPTPP hay VKFTA với mức thuế nhập khẩu vào EU, Nhật Bản, Hàn Quốc đa phần về 0%, là lợi thế giúp sản phẩm giấy của Việt Nam cạnh tranh tốt tại các thị trường đòi hỏi chất lượng cao như Hoa Kỳ, EU và Nhật Bản.
Tại EU, quy định Bao bì & Chất thải bao bì (PPWR) và Chống phá rừng (EUDR) siết chặt yêu cầu về thiết kế tái chế, hàm lượng nhựa tái chế tối thiểu cũng như truy xuất nguồn gốc nguyên liệu giấy.
Hoa Kỳ áp dụng tiêu chuẩn FDA cho bao bì tiếp xúc thực phẩm, đồng thời nhiều bang ban hành EPR và quy định loại bỏ PFAS trong bao bì. Nhật Bản và Hàn Quốc đều triển khai EPR và phân loại khả năng tái chế bắt buộc, yêu cầu ghi nhãn rõ ràng về vật liệu và hướng dẫn tái chế.
Ở chiều nhập khẩu, Trung Quốc, Hàn Quốc và Thái Lan là nguồn cung chính nhờ ưu đãi thuế trong ACFTA, RCEP và ATIGA. Ba thị trường lớn nhất này chiếm tới 85,4% kim ngạch nhập khẩu; riêng thị trường Trung Quốc chiếm tới 66%, tạo ra sự phụ thuộc nhất định.
 |
| Các thị trường xuất - nhập khẩu bao bì lớn nhất của Việt Nam giai đoạn tháng 01/2024 - 06/2025 |
Định vị ngành bao bì với chuẩn mực mới
Để định vị ngành bao bì với chuẩn mực mới, doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng lợi thế thuế quan với bao bì, đồng thời đầu tư mạnh vào đổi mới công nghệ, phát triển bao bì nhựa xanh, tuân thủ nghiêm ngặt EPR, chuẩn mực an toàn và quy định môi trường của các thị trường xuất khẩu lớn.
Ngoài ra, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam (chiếm đến 31,8% kim ngạch xuất khẩu) đang tăng cường các chính sách phòng vệ thương mại, tiêu biểu là thuế chống bán phá giá. Biểu thuế chính thức chưa được đàm phán và áp dụng, mức thuế sơ bộ 20% cho hàng hóa xuất khẩu và 40% cho hàng hóa trung chuyển của Việt Nam được đánh giá tương đối tích cực.
Tuy nhiên, mức thuế sơ bộ trên vẫn cao hơn nhiều so với biểu thuế hiện hành và ngành bao bì có thể đối mặt với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại (chống bán phá giá, trợ cấp), chi phí nhập khẩu bao bì từ Việt Nam sẽ tăng, làm giảm sức cạnh tranh so với các đối thủ cùng cung ứng sang Hoa Kỳ như Mexico, Canada hoặc các nước có FTA trực tiếp với Hoa Kỳ.
Từ đây, chiến lược khai phá thị trường quốc tế nên xoay quanh bốn trụ cột:
Một là, nâng hạng sản phẩm – tập trung vào bao bì có hàm lượng kỹ thuật cao và cấu trúc đơn lớp có khả năng tái chế;
Hai là, chứng nhận và tuân thủ – FSC/PEFC, kiểm nghiệm tiếp xúc thực phẩm (FDA/EFSA), công bố vòng đời và hàm lượng tái chế để đáp ứng các yêu cầu EPR của các thị trường xuất khẩu;
Ba là, chuỗi cung ứng linh hoạt – đa dạng hóa nguồn nguyên liệu, hợp đồng dài hạn với nhà tái chế, tự động hóa để tối ưu chi phí và thời gian hoàn thành;
Bốn là, phát triển với các thương hiệu toàn cầu, thúc đẩy liên kết, hợp tác công nghệ và chiến lược M&A nhằm mở rộng thị phần và nâng cấp năng lực sản xuất, cạnh tranh.
Với lợi thế chi phí, năng lực sản xuất ngày càng hiện đại và năng lực tuân thủ được củng cố, ngành bao bì Việt Nam có thể định vị là trung tâm cung ứng bao bì bền vững của khu vực, cung cấp giải pháp xanh, tin cậy và linh hoạt cho các chuỗi bán lẻ và tiêu dùng nhanh tại các thị trường phát triển.
