Đẩy mạnh số hóa với mục tiêu rút ngắn 50% thời gian xử lý thủ tục hải quan

Đối với thủ tục khai bổ sung hồ sơ hải quan, Quyết định 1848/QĐ-TTg yêu cầu các thủ tục liên quan đến lĩnh vực hải quan phải được đơn giản hóa đáng kể, thậm chí cắt giảm bớt yêu cầu DN nộp chứng từ. Song song với đó, quy trình cũng được số hóa hoàn toàn, thay vì vừa nộp hồ sơ giấy vừa nộp điện tử như trước, nay doanh nghiệp chỉ cần nộp hồ sơ trực tuyến.

Quyết định 1848/QĐ-TTg cũng điều chỉnh lại thủ tục kiểm tra thực tế điều kiện giám sát hải quan đối với DN chế xuất, bao gồm cả dự án đầu tư mới và mở rộng. Theo đó, quy trình được thực hiện đơn giản hóa theo hướng quy định thành một quy trình của thủ tục thông báo cơ sở gia công, sản xuất hàng hoá XK; nơi lưu giữ nguyên liệu, vật tư, máy móc, thiết bị, sản phẩm XK.

Kể từ năm 2017 đến nay, Chính phủ liên tục có các chính sách ưu đãi nhằm hỗ trợ cho ngành sản xuất ô tô trong nước. Ảnh: N.Hà.

Với thủ tục kiểm tra thực tế điều kiện này, trước đây, DN phải thực hiện song song hai thủ tục: thông báo cơ sở sản xuất và thông báo đáp ứng điều kiện giám sát hải quan. Tuy nhiên, hiện nay Chính phủ quyết định tích hợp hai thủ tục này thành một nhằm hướng đến mục tiêu giảm giấy tờ và đơn giản hóa quy trình cho DN.

Ngoài ra, một số quy định như kiểm tra điều kiện thực tế, giám sát hải quan đối với DN chế xuất đã có giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; xác nhận kho xăng dầu đủ điều kiện hay công nhận kho bãi, địa điểm trong cảng biển, cảng hàng không quốc tế, cảng thủy nội địa và ga đường sắt liên vận quốc tế đủ điều kiện tập kết cũng được Chính phủ quyết định bãi bỏ.

Nguyên nhân bãi bỏ các quy định trên là do trên thực tế các điều kiện đã được bảo đảm từ trước thời điểm Nghị định 18/2021/NĐ-CP có hiệu lực.

Đối với nhóm thủ tục liên quan đến quản lý kho ngoại quan; kho bảo thuế; địa điểm thu gom hàng lẻ, kho hàng không kéo dài và địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hải quan cũng được quyết định cắt giản mạnh nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN.

Theo đó, Quyết định 1848/QĐ-TTg yêu cầu tiến hành cắt giảm tới 50% số bước thực hiện, kéo theo rút ngắn thời gian xử lý từ 15 ngày xuống chỉ còn 7 ngày. Bên cạnh đó, hồ sơ giấy được thay thế bằng hình thức đăng ký trực tuyến thông qua cổng dịch vụ bưu chính công ích.

Đáng chú ý, nhiều thẩm quyền trước đây tập trung tại Tổng cục Hải quan (nay là Cục Hải quan) sẽ được phân cấp về các chi cục hải quan khu vực nhằm tạo thuận lợi tối đa cho DN trong việc tiếp cận và xử lý thủ tục.

Cùng với đó, các điều kiện kinh doanh bất hợp lý được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật trước đây cũng được loại bỏ như: yêu cầu phần mềm quản lý riêng, hệ thống camera giám sát, hàng rào cách ly hay kim ngạch XK tối thiểu.

Một trong những điểm nhấn nổi bật tại Quyết định 1848/QĐ-TTg là việc rút ngắn đáng kể thời gian thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK. Cụ thể, Quyết định nêu rõ thời gian kiểm tra hồ sơ giảm từ 2 giờ xuống còn 1,4 giờ, trong khi thời gian kiểm tra thực tế hàng hóa rút từ 8 giờ xuống còn 5,6 giờ.

Việc loại bỏ các điều kiện này từ Chính phủ đã được cộng đồng DN đánh giá cao. Các DN cho rằng, việc này không chỉ giúp DN tiết kiệm chi phí đầu tư hạ tầng, mà còn phù hợp với xu thế quản lý hiện đại bằng công nghệ thông tin và kết nối dữ liệu.

Đặc biệt, Quyết định 1848/QĐ-TTg cũng quy định bãi bỏ một số thủ tục hải quan liên quan đến hoàn thuế và ưu đãi thuế đối với công nghiệp hỗ trợ sản xuất ô tô.

Lý giải nguyên nhân là do chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô hiện nay cho phép miễn thuế NK ưu đãi đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện dùng để sản xuất, gia công, lắp ráp các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển cho ngành ô tô.

Do đó, Chính phủ cho rằng, thay vì duy trì các thủ tục riêng lẻ, cơ quan quản lý nên đề xuất nghiên cứu sửa đổi Điều 16 Luật Thuế XK, thuế NK theo hướng miễn thuế NK đối với trường này để đơn giản hóa thủ tục thực hiện cho cả DN và cơ quan Hải quan.