Chuyển đổi số để chống thất thu thuế thương mại điện tử

Doanh thu thương mại điện tử Việt Nam năm 2021 ước đạt 13,7 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2020. Ảnh: ST

Phối hợp đa bên để quản lý thuế

Thời gian qua, thương mại điện tử (TMĐT) ở Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể và mang lại nhiều lợi ích to lớn. Theo báo cáo của Bộ Công Thương, doanh thu TMĐT Việt Nam năm 2021 ước đạt 13,7 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2020 và chiếm 6,5% tổng doanh thu bán lẻ cả nước. Tổng cục Thuế cho biết, theo xu hướng phát triển, TMĐT sẽ có sự chuyển dịch doanh thu từ các giao dịch giữa doanh nghiệp đến người tiêu dùng sang các giao dịch giữa các cá nhân với nhau. Thực tế hiện nay có nhiều doanh nghiệp đang sử dụng các phương thức giao dịch TMĐT để giảm thiểu các khâu trung gian, giảm chi phí và tăng tốc độ lưu thông hàng hoá đồng thời ngày càng có nhiều cá nhân sử dụng các mạng xã hội, các trang TMĐT để cung cấp hàng hoá, dịch vụ đến người tiêu dùng.

Theo ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, với đặc trưng của nền kinh tế số và TMĐT, ngành Thuế không chỉ ở Việt Nam mà trên cả thế giới đang gặp không ít khó khăn. Thứ nhất, khó khăn trong quản lý đầy đủ nguồn thu và đối tượng nộp thuế, bất kể người nộp thuế có thể là tổ chức hoặc cá nhân. Thứ hai là việc tính thuế. Cùng với đó là khó phân biệt các loại thu nhập. TMĐT có nhiều loại phí như phí dịch vụ, phí bản quyền… Có rất nhiều loại chi phí cần làm rõ để phân biệt, tính làm cơ sở đánh thuế. Thứ ba là quản lý các đối tượng vì đối tượng đánh thuế có thể là tổ chức hoặc cá nhân, một cá nhân có thể mở nhiều gian hàng trên các trang mạng xã hội hoặc cũng có thể bán hàng trên nhiều nền tảng TMĐT khác nhau. Thứ tư là quản lý dòng tiền vì tại Việt Nam việc giao dịch tiền mặt vẫn phổ biến, số tiền mặt giao dịch vẫn còn khá nhiều so với qua ngân hàng…

Đại diện Tổng cục Thuế khẳng định, thời gian qua, Tổng cục Thuế đã tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan như Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an… để nâng hiệu quả quản lý thuế với TMĐT. Bộ Tài chính đã phê duyệt Đề án "Quản lý thuế đối với hoạt động TMĐT", theo đó, Tổng cục Thuế đã và đang tiếp tục triển khai thực hiện các hoạt động như: tăng cường công tác tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, đặc biệt hướng dẫn nhà cung cấp nước ngoài lớn đăng ký, kê khai, nộp thuế trên Cổng Thông tin điện tử của ngành Thuế; tích cực tham gia đàm phán xây dựng nội dung Hiệp định đa phương về phân bổ quyền đánh thuế đối với thu nhập từ kinh tế số; hoàn thiện quy định pháp luật về thuế để tăng cường trách nhiệm của chủ sở hữu sàn TMĐT trong việc khai thuế, nộp thuế thay cho người bán hàng hóa, dịch vụ thông qua sàn, đồng thời cung cấp thông tin cho cơ quan Thuế bằng phương thức điện tử…

Ngành Thuế cũng tích cực phối hợp xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý rủi ro đối với TMĐT; áp dụng trí tuệ nhận tạo (AI) để xử lý dữ liệu, đưa ra các cảnh báo đối với trường hợp vượt ngưỡng rủi ro và đề xuất các biện pháp quản lý thuế theo rủi ro đối với hoạt động TMĐT…

Đáng chú ý, trong thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Bộ Tài chính trong việc chỉ đạo, hướng dẫn các ngân hàng thương mại kết nối, cung cấp thông tin số hiệu tài khoản thanh toán của tổ chức, cá nhân trong nước. Tổng cục Thuế đã hoàn thành việc nâng cấp ứng dụng tiếp nhận thông tin số hiệu tài khoản thanh toán của tổ chức, cá nhân từ 91 ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Tiên phong chuyển đổi số

Theo đánh giá của Tổng cục Thuế, qua các giải pháp đồng bộ về quản lý thuế, ngành Thuế đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Cơ bản người nộp thuế là cá nhân hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT đã có ý thức tự giác kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật. Một số sàn giao dịch TMĐT đã có sự phối hợp tốt trong việc triển khai cung cấp thông tin phục vụ công tác quản lý thuế. Cơ quan Thuế đã tăng cường quản lý thuế và đưa vào diện quản lý thuế đối với rất nhiều cá nhân, tổ chức có kinh doanh trong lĩnh vực TMĐT để tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế thực hiện theo quy định của pháp luật.

GS.TS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính-Ngân sách Quốc hội, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nhận định, thành công của Việt Nam trong quản lý thuế trên TMĐT đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

“Ngành thuế là ngành tiên phong và là ngành đầu tiên được đánh giá cao nhất về sự tích cực trong chuyển đổi số của Việt Nam. Nhờ nền tảng chuyển đổi số trong quản lý thuế, khi những hoạt động giao dịch không còn là vật lý, cơ học bình thường nữa mà đã chuyển sang môi trường mạng thì công cụ quản lý thuế cũng phải thay đổi để thích nghi. Quá trình này được ngành Thuế thực hiện khá nhanh. Và cũng chính nhờ đó, Việt Nam được đánh giá là một trong bốn nước đi đầu ở khu vực Đông Nam Á về quản lý thuế xuyên biên giới thông qua việc các nhà mạng phải kê khai thuế trên Cổng thông tin điện tử”, GS.TS Hoàng Văn Cường nhận định.

Trong thời gian tới, Tổng cục Thuế cũng sẽ tiếp tục hiện đại hóa công tác quản lý thuế; nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin để kết nối, lưu trữ thông tin để hỗ trợ, kết nối với người nộp thuế (nhà cung cấp nước ngoài, sàn TMĐT,...) theo hình thức điện tử trực tiếp tại Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế; xây dựng hệ thống quản lý thuế thông minh, đáp ứng khả năng kết nối dữ liệu với các cơ quan quản lý nhà nước, tích hợp thông tin, xử lý dữ liệu lớn, hoạt động 24/7, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế. Đồng thời, triển khai công tác thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch thường xuyên và theo chuyên đề đối với hoạt động TMĐT, trong đó tập trung đối với nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở kinh doanh cố định tại Việt Nam và một số chủ sở hữu sàn giao dịch TMĐT...

Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế sẽ tích cực tham gia đàm phán xây dựng nội dung Hiệp định đa phương về phân bổ quyền đánh thuế đối với thu nhập từ kinh tế số; hoàn thiện quy định pháp luật về thuế để tăng cường trách nhiệm của chủ sở hữu sàn TMĐT trong việc khai thuế, nộp thuế thay cho người bán hàng hóa, dịch vụ thông qua sàn TMĐT có chức năng đặt hàng trực tuyến và cung cấp thông tin cho cơ quan Thuế bằng phương thức điện tử.